Menntamál - 01.12.1942, Blaðsíða 23

MENNTAMÁL
85
En þar eð það er hlutverk skólans að búa börnin undir
þessi störf, er honum með þessu sett mark og mið.
Undirbúningsmenntun kennarans, skipun barnaskólans,
val starfsmanna hans, val námsgreina, tilhögun kennsl-
unnar og öll starfsemi skólans verður því, ef vel á að vera,
að þjóna þessu marki.
Þetta er hinn mikilvægasti þáttur uppeldisstarfsins, —
þáttur hjartans.
En vissulega verður skólinn þó einnig að rækja vel hinn
vitræna þátt uppeldisins, en það er miðlun þekkingar og
þjálfun skilningsins. Á síðustu tímum, einkum síðustu
tvær aldirnar, hefir sá þátturinn vaxið hinum yfir höfuð
og ósamræmi það, sem er milli þroska þessara tveggja
þátta, er efalaust ein helzta orsök þeirra meinsemda, sem
nú þjaka mannkynið mest og ógna menningu nútímans.
Vit- og tækniþróunin hefir borið hinn siðræna starfsþroska
eða manngildisþroskann ofurliði.
Skal nú aftur vikið að Pestalozzi. Samkvæmt reynslu
hans er lítils um vert, að barnaskólinn þenji sig yfir mikið,
mestu varðar, að það, sem barnið lærir, læri það og skilji
sem bezt. Sveitadrengurinn, sem frá blautu barnsbeini
hefir af alúð og natni unnið með föður sínum að
heyskapnum, hirðingu búpeningsins o. s. frv., hefir í þessu
starfi tamið sér hlutlægt starfsviðhorf og ábyrgðartilfinn-
ingu hins fullorðna og tileinkað sér í ríkum mæli siðrænan
starfsþroska. Sama má segja um son sjómannsins, sem frá
bernskuárum lifir með í starfi og baráttu föður síns, stokk-
ar og beitir með honum lóðina, fer með honum á sjóinn,
gerir að fiski o. s. frv. Eða sonur iðnaðarmannsins, sem
elst að hálfu upp í vinnustofu föður síns, eða telpan, sem
vinnur með móður sinni að heimilisstörfunum, þvær upp
leirinn, sópar, hreinsar og fágar allt og aðstoðar við mats-
eldun. Öll þessi börn öðlast starfþroska sinn í viðskiptum
sínum við hið áþreifanlega, nánasta umhverfi sitt.
Þátttaka íslenzkra barna, áður fyrr, í störfum fullorðna