Menntamál - 01.12.1942, Blaðsíða 26

88
MENNTAMÁL
klambrar honum „einhvernveginn" saman, fær engin mál
til að falla rétt, og kassinn verður annað hvort of víður
eða of þröngur, of djúpur eða of grunnur og ef til vill
hornskakkur og skældur í þokkabót.
Brúðukjóllinn, sem skakkt er sniðinn og illa saumaður,
fellur aldrei að bol brúðunnar, en ber handbragði telpunn-
ar, sem gerði hann, illt vitni, á meðan hann endist. Barn-
ið, sem vinnur illa og vanhirðir garðbeðið sitt, fær litla
uppskeru og lélegan ávöxt.
Af ávöxtunum skulu þér þekkja þá! Verkið lofar meist-
arann, en lastar fúskarann. Svo hér, í heimi barnanna,
sem annars staðar.
Árangur, eða útkoma sérhvers starfs, andlegs eða líkam-
legs, svarar ætíð til þeirrar orku, þekkingar og alúðar, sem
í það er lagt. En munurinn á þeim vanda, að meta afköst
handræns starfs og andlegs, er oft ýkja mikill. Handræn
afköst eru, eins og áður segir, að jafnaði auðmetnari, sýni-
leg, áþreifanleg, veganleg eða mælanleg. En mat á gildi
andlegra afkasta er oftast vandasamt mál og flókið og
mjög háð þekkingu, skarpskyggni og persónulegu viðhorfi
dómarans.
Hver, sem vill, getur sannfærst um þetta með einfaldri
tilraun. Látið t. d. nokkra 10 ára gamla drengi saga jafn
stóra búta af ferstrendri stöng. Látið þá síðan sjálfa dæma
um vinnubrögðin. Ég hefi sannprófað það, að flestir dreng-
ir með meðalgreind sjá mjög fljótt alla helztu kosti og
galla vinnunnar.
Látið síðan sömu drengi skrifa stíl, t. d. um ferð, sem þeir
fóru í fyrrasumar. Lesið svo stílana fyrir þeim og lofið
þeim að dæma. Ég get fullvissað ykkur um það, að lítið
muni fara fyrir hlutlægninni í dómunum þeim, enda ekki
von til þess. — Metið svo stílana sjálf og dæmið nú rétt og
af fullkominni hlutlægni (málfar, setningaskipun, stafsetn-
ingu, skýrleik hugsunar og athugana o. s. frv.). Ég fyrir
mitt leyti, öfunda engan af því starfi. —