Menntamál - 01.12.1942, Blaðsíða 46

108
MENNTAMÁL
slitin — og vansæl, því að rótarslitinn visnar vísir, þótt
vökvist hlýrri morgundögg.
Við íslendingar búum nú í sambýli við fjölmennt setu-
lið frá erlendu stórveldi, sem er ekki bundið neinum rækt-
arböndum við íslenzkt þjóðerni, en hefur að baki sér stór-
þjóð í heimalandi sínu og menningu hennar. Erlend áhrif
flæða nú yfir þetta land í stríðari straumum en dæmi eru
um áður og sýnilegt er, að svo muni verða enn um sinn.
Nú reynir meira á viðnámsþrótt íslenzks þjóðernis en
nokkru sinni fyrr. Tungan og þjóðernið er sjálft fjöregg
þessarar þjóðar. Tapist þetta, týnist þjóðin sjálf. Á engri
kynslóð íslendinga hefur legið þyngri þjóðleg ábyrgð en
þeirri, sem nú lifir og starfar í landinu. Um þjóðerni sitt
verður þjóðin öll að standa á verði, ef vel á að fara. Líf
hennar sem sjálfstæðrar heildar liggur við. Ef einhverjir
fslendingar, fleiri eða færri, skerast þar úr leik, er illa
farið, því að munur er að mannsliðinu og sá, sem glatar
þjóðerni sínu, fær það aldrei bætt.
Mestu varðar þó, hvaða braut unga fólkið gengur í þessu
efni. Æskan á lífið framundan og á hennar herðum hvíla
brátt heill og forráð þessa lands.
Unglingsárin eru örlagaríkur tími úr æfi mannsins. Við
fermingaraldurinn vex unglingnum ásmegin og tekur þá
að fara sínar eigin leiðir. Einmitt þá ríður mest á, að hug-
ur hans og hættir beinist inn á rétta braut. Æskunni er
alloft álasað fyrir stefnuleysi, lausung og skemmtanafýsn,
og ef til vill ekki alltaf að ófyrirsynju. Gleðin fylgir heil-
brigðri æsku. Það er eðlilegt, að æskan líti ekki eins raun-
hæft á málin og rosknir menn. Ekki má lama fjör hinna
ungu eða skerða frelsi þeirra um of. En því fremur þarf
æskan farsæla forustu og holla fræðslu.
Kennararnir eru kjörnir leiðtogar æskunnar. Það er veg-
legt verk, en vandasamt. Sí og æ krefst þjóðfélagið meira
starfs af hálfu kennarastéttarinnar í þágu uppeldismál-
anna. Þrátt fyrir það mega kennararnir ekki einskorða verk