Menntamál - 01.12.1942, Blaðsíða 27

MENNTAMÁL
89
Þetta, sem nú hefir verið sagt, gefur bendingu um margt,
sem til greina kemur við skipun barnaskólans og skóla-
starfsins.
Fyrst það, að hneigðir barnanna vinna með í verklega
náminu, en ekki á móti þvi, og veit sérhver kennari, hve
mikilsvert það er til góðs árangurs af náminu.
Þá hitt, að börnum veitist margfalt auðveldara að meta
réttilega handræn afköst en andleg, en rétt, hlutlægt mat
á getu sína er vænlegra til þroska en flest annað.
Hvað á þá að kenna?
Vilji skólinn vera trúr köllun sinni sem menningarstofn-
un, verður hann framar öllu öðru að veita börnunum hinn
almenna undirbúning að framtíðarstörfum þeirra, hver sem
þau kunna að verða, en undirbúningur þessi er fólginn í
eflingu hins siðræna starfsþroska.
En jafnhliða þessu verður hann líka að veita þeim stað-
góða undirstöðu í þeim námsgreinum, sem nauðsynlegastar
eru til öflunar mennta og eru þannig lyklar að þekkingu
samtímans, en þær eru fyrst og fremst móðurmálið, reikn-
ingur og skrift.
Nú er svo um allar þessar greinar, að mestu veldur hver
á heldur. Það er unnt að kenna þær allar svo, að hinum
tvíþætta tilgangi skólastarfsins, hinum siðræna og vit-
ræna, verð'i fullnægt. En vandalaust er það ekki. Verður
mikils að krefjast af þeim kennara, sem þeim árangri vill
ná. Hæfileikar barnanna og hneigðir ráða eigi minnstu
um árangurinn, Þau börn eru til í flestum skólum,
sem hafa upplag og gáfur til að stunda fræðilegt nám á
hlutlægan hátt, og þarf enginn að örvænta um siðrænan
starfsþroska þeirra, þótt námið sé eingöngu bóklegt. En
þessi börn eru ekki mörg og má því ekki sníða heildar-
skipun skólastarfsins við hæfi þeirra.
Svo er líka mikill munur á námsgreinunum og jafnvel á
einstökum þáttum sömu námsgreinar. Það er ólíkt auð-