Menntamál - 01.12.1942, Blaðsíða 30

92
MENNTAMÁL
hinna búhögu bænda og fjöldi af húsfreyjum landsins.
Kvíði ég því engu um starfsþroska þeirra þarna, sem frá
heimilum þeirra koma, — jafnvel þótt þau fengju litla
verknámskennslu í skólum. En því miður eru þessi heimili
þó allt of fá. Þess vegna verður að leggja svo mikla áherzlu
á hið verklega nám í barnaskólunum.
— Á síðari árum hefir allmikið borið á þeirri skoðun
meðal kennara, víða um lönd, að tengja bæri hið hand-
ræna nám sem nánustum tengslum við bóknámið. í þessu
skyni hafa kennarar því látið börnin i landafræðitímun-
um t. d. búa til upphleypt landabréf, í náttúrufræði móta
dýr í leir, eða gera af þeim, eða öðrum viðfangsefnum
námsgreinarinnar pappa- eða pappírslíkön, eða í sögu-
tímunum búa til líkingu af fornri brú eða byggingu, mála
þetta, skreyta o. s, frv.
Mun vera óþarfi að benda á, að enda þótt þetta sé að
verulegu leyti handræn starfsemi, þá er það þó ekki verk-
legt nám í þeim skilningi, sem hér hefir verið haldið fram.
Þetta er föndur, en ekki verknám eða vinna.
Sem föndur á það fyllsta rétt á sér í skólanum.
Það getur verið börnunum til gleði og mikils gagns. Það
skapar heilbrigða tilbreytingu í námið, glæðir hugkvæmni
barnanna, gefur þeim oft tækifæri til skapandi listrænnar
starfsemi og örfar handlægni þeirra. Það er oft mjög vel
til þess fallið að festa í minni barnanna námsefnið, eða
einstök atriði þess, og skýrir fyrir þeim það, sem ella yrði
ef til vill torskilið. Að því leyti er það hliðstætt skýringar-
mynd, sem kennarinn dregur á töfluna. En föndur lýtur
öðrum lögum en verknám. Verklegt nám, eða vinna, gerir
ákveðnar kröfur um handbragð og hlutlægni og þar er
ekkert „hér um bil“ leyfilegt. En föndur getur náð tilgangi
sínum þótt þessum skilyrðum sé ekki fullnægt til hins
ítrasta. —
— Af þessum ástæðum öllum, sem nú hafa verið nefndar,
og enn fleiri, sem ekki skulu raktar hér, ber að skipa verk-