Menntamál - 01.04.1961, Side 76

66
MENNTAMÁL
MARK VAN DOREN:
Hugfrelsi.
Vera má, að fráleitt þyki að birta ritsmíð með þessu
nafni í flokkinum uppeldið og framtíð þjóðarinnar, (Edu-
cation for Survival), en sú er trú mín, að markmið mennt-
unar sé að gera unga sveina og meyjar hamingjusamari
en þau myndu vera án hennar. Það fer hrollur um mig,
þegar ég heyri rætt um æðri menntastofnanir með þeim
hætti, að ungt skuli fólk leita þangað annarra erinda en
að sækja þangað hamingju sína.
En hamingja merkir ekki að eiga náðuga daga. Ham-
ingjan er e. t. v. göfgasta og dýrlegasta hnossið, er nokkr-
um getur hlotnazt. Mjög fáir menn eru hamingjusam-
ir. Ég held, að góð menntun veiti mestar líkur fyrir ham-
ingju.
Með hamingju á ég við hið sama og heimspekingarnir.
Grísku heimspekingarnir töldu dyggðina undanfara ham-
ingjunnar. Hamingjan var talin æðst gæða, og næst henni
kom dyggðin, því að hún leiddi til hamingju.
Við getum ekki orðið hamingjusamir án þess að vera
góðir, og ég trúi, að menntunin geri menn góða og því
einnig hamingjusama. Með góður á ég ekki við að vera
góður á einhverju sérstöku sviði eða góður fyrir heiminn.
Ég meina rétt og slétt góður.
Hamingja námsmanna er í því fólgin að öðlast sem
framast má frelsi til þess að beita hug sínum, því að ekk-
ert er skemmtilegra en að beita hug sínum. Ég trúi því, að
sá námsmaður sé hamingjusamur, er uppgötvar þetta.
Eðlilega leiðir af því að verða frjáls til þess að beita