Menntamál - 01.04.1961, Page 90

80
MENNTAMÁL
í formála sver Birgir af sér skáldið, náttúrufræðinginn og sagn-
fræðinginn. Hann urn það. Hitt er alvarleg staðreynd, að fólki er
ískyggilega títt að sverja af sér sinn betra mann. Tízka ræður jafnan
miklu um klæðaburð manna og ytra snið, en raunar hið innra einn-
ig og eigindir þær, er klæðilegar þykja á liverjum tíma. Með hin-
um betra manni á ég við hæfi (hvers) manns til æðstu reynslu, þeirrar
reynslu, sem trúlega er flestum kunnugleg í eyrum, ef kölluð er
skáldleg, en mun þó bezt auðkennd með itugtiikunum að verða gagn-
tekinn eða frá sér numinn. Menn verða gagnteknir af gleði og
harmi, fegurð og trú, samkennd með lifendum og liðnum, tign og
hrolli.
Því mun Birgir liafa ritað bók sína, svo að hvíld varð af, að hann
var gagntekinn af landi sínu, að hann gaf sínum betra manni líf í
frumstæðum samskiptum við landið, þrátt fyrir alla ytri tækni. ís-
lenzk alþýða mun livergi hafa átt fleiri stundir með sínum betra
manni en í samskiptunum við landið og sjóinn.
Þó að ég biðji forsjónina að vernda alveg sérstaklega allar góðar
liækur, sem á kennarapúltin koma, veit ég, að svo má handleika bók
Birgis, að hún auðveldi ungum mönnum að finna sinn betra mann
og njóta hans með landi sínu. fír. ].
Erlendur Jónsson: ÍSLENZK BÓKMENNl’ASAGA 1750-1950.
70 bls. Ríkisútgáfa námsbóka.
1 haust er leið kont út lijá Ríkisútgáfu námsbóka dálítið kver und-
ir titlinum íslenzk liókmenntasaga 1750—1950. Höfundur gerir í
formála grein fyrir tilgangi verksins, en hann er sá, að íræða unga
nemendur urn íslenzka höfúnda og gera grein íyrir lielztu bók-
mennta- og menntastelnum, sem áhrif hafa haft hér á landi.
Þörfin fyrir ágrip af íslenzkri bókmenntasögu handa framhalds-
skólum er óumdeilanleg, og brýn nauðsyn, að til liennar sé vandað
eftir föngum. Ber sízt að lasta áhuga ungs kennara að bæta úr slíkri
þörf, þótt stofnað hafi verið til útgáfu þessarar af nokkru fyrirhyggju-
leysi. íslenzkar bókmenntir tveggja síðustu alda eru furðu umfangs-
miklar, og ekki á læri neins miðlungsmanns að gera þeim viðhlít-
andi skil í 70 blaðsíðna kveri, allra sízt þegar drjúgur hluti af rúmi
lesmálsins fer undir myndir og eyður.
Höfundur gerir virðingarverða tilraun til að sýna santhengið í
bókmenntunum með því að gera stutta grein lyrir ríkjandi stefnum
hvers tímabils, og er þetta að minni hyggju lielzti kostur bókarinnar.
Hann hefur, eins og rétt var í kveri sem þessu, reynt að halda sér