Æskan - 01.10.1974, Page 13

fj
f ~ a5 var gaman á þeim vonadögum, þegar pósturinn
kom. Hann kom norðan yfir Botnsheiði, frá (safirði,
höfuðstað Vestfjarða, virðulegur embættismaður með loð-
húfu á höfði, bar póstpokann á baki og hafði póstlúðurinn
sPenntan við síðu, gekk við broddstaf. Svona hljóta póstar
eð vera, svipmiklir og vel til fara, hreinir. Allt kusk hefur
sópast af þeim og þeir eru hressir f máli. Og þegar þeir
k°ma inn í hús, er útiloftið hreint og ferskt í kringum þá.
Þetta voru vinsælir menn, sem við þráðum, þeir máttu
ekki veikjast, við óskuðum þeim fararheilla. Þeir komu með
bréfin og þeir komu með fréttirnar utan úr hinum stóra
heimi. Það var tilhlökkunarefni að fá fregnirnar úr fjar-
'®9ðinni, við vissum svo lítið um, hvað var hinum megin
v'ð fjöllin. Reyndar komu þeir með menntunina og menn-
in9una.
Kom Æskan, — kom Unga (sland?
úé, þau komu. Ég minnist þess sérstaklega með léttum
nú, á 75 ára afmæli Æskunnar, þegar blaðið var tekið
ePP úr pósttöskunni og því var dreift meðal kaupendanna
é Suðureyri.
^etta var blað í litlu broti, átta síður að stærð og auk
Þess jólablað. Meira en hálfri öld síðar undrast ég nú,
hversu mikið efni þetta litla blað rúmaði, sögur og Ijóð,
fr°ðleik og frásagnir frá þjóðum og löndum, uppfinningum,
,résagnir af vísindum og listum. Það sagði okkur meira að
Se9ja frá tungumálinu, sem ekki var móðurmál neins manns.
Og margir unglingar, sem síðar urðu þjóðkunnir, einnig
ri*höfundar og skáld, sáu í fyrsta sinn nafnið sitt á prenti
1 Þessu litla blaði.
Meðal þeirra, sem skrifuðu í blaðið á fyrstu tugum aldar-
'nnar, voru Sigurbjörn Sveinsson, Jón Trausti, Steingrfmur
Thorsteinsson, Lárus Thorarensen, Friðrik Friðriksson og
Guðmundur Guðmundsson skáld.
í þessu sambandi vil ég minnast sérstaklega á Sigur-
björn Sveinsson, hinn elskulega rithöfund, sem birti nokkr-
ar sögur í Æskunni. Hann hafði mikil áhrif. Og ég minnist
ungs rithöfundar, Ágústs Guðmundssonar f Bolungarvfk.
Hann skrifaði margt, m. a. æskuminningar sínar. Hann var
að vísu undir áhrifum frá Sigurbirni Sveinssyni, en skrifaði
af undraverðri leikni. Hann lést aðeins 18 ára að aldri og
sá ekki nafnið sitt á prenti, en Æskan birti síðar sjö sögur
eftir hann.
Ágúst Guðmundsson var miklum hæfileikum búinn. Gáf-
ur hans voru fjölþættar. Hann var listaskrifari, teiknari og
skrautritari, skarpskyggn á íslenskt mál og fór listfengum
höndum um margt. Hann las mikið og hafði yndi af að
tala um bækur og skáldskap. Hann hafði einnig lært að
binda inn bækur.
Þegar Ágúst var 12 ára að aldri, dreymdi hann mann,
er sagði honum, að hann ætti alls að fara yfir átján heiðar,
væri hann búinn að fara yfir 12, ætti eftfr sex.
Ágúst Guðmundsson veiktist um jólaleytið 1909 og lá
síðan rúmfastur. í Bolungarvík var gefið út skrifað blað,
er nefndist Sakleysið. Ágúst skrifaði nokkrar sögur f blaðið,
og var um þessar mundir að rita sérstaka bók, sögur frá
bernskudögunum, er hann nefndi: Úr æsku minni. Þær voru
prýðilega ritaðar.
Um miðjan júlí 1910 varð Ágúst veikur mjög og lést að
fáum dögum liðnum. Hann hafði farið yfir heiðarnar 18.
Hann var harmdauði þeim, er skildu hann. Það varð hlut-
skipti Æskunnar að geyma hið eina, sem prentað hefur verið
eftir þennan fágæta ungling.
Æskunni ber þakkir fyrir marga góða hluti.
Æska, vertu sjálfri þér trú
Hafnaðu bæði áfengi ogtóbaki