Æskan - 01.10.1974, Blaðsíða 17

ARNGRÍMUR SIGURÐSSON, framhaldsskólakennari:
Bíllinn sem hvarf
febrúar 1938 varð ég fimm ára gamall. Ekkl er
að undra, þótt margt af því, sem maður reyndi
Það ár, sé gleymt, en mér er einkar minnisstæður einn
atburður, sem nú skal frá sagt.
Þennan vetur átti ég helma í húsi vlð Ingólfsstrætl. Húsið
var númer sex og því skammt frá Bankastrætinu, en þar
var þá verslunin K. Einarsson & Björnsson, þar sem versl-
unin Hamborg er nú. í versluninni K. Einarsson & Björns-
son, sem nú er við Laugaveg, voru til ýmis leikföng, en
úrvalið var þó hvergi nærri eins miklð og þar er nú. Leik-
fangasendingar hafa að öllum líkindum verið stopular; að
mlnnsta kosti man ég vei, að það sem mig langaði I, fékkst
Þar ekki nema stundum. Afi og amma ykkar hafa eflaust
aiinnst þessara tíma í ykkar áheyrn. Þá var lítið um pen-
iaga og leikföng því flest búln til í heimahúsum.
Vegna þess, hve fyrrgreind leikfangaverslun var stutt frá
Þeimill mínu, fór ég oft til að skoða í gluggana. Eitt var það
sérstaklega, sem mig langaði til að eiga. Það var Iftill
olíubíll úr málmi og undlr bílnum voru fjögur lítll, hvft
Súmmíhjói. Hann hefur verið á stærð við hina alkunnu
Matchbox-bíla, sem flestir strákar eiga nú á dögum.
Eins og fyrr segir fór ég oft að skoða í búðargluggana,
en það gátu liðið vikur á milli þess að ég sæi lltlu, fínu
Þilana. Elnu sinni eða tvisvar gerðist ég svo djarfur að fara
Inn og spyrja um litlu bílana, þótt ég ætti ekki grænan
elnseyring. Einseyringa fékk maður til baka í mjólkurbúð-
inni og hélt fast um þá á helmleiðinni, þvf að það munaði
m)ög mikið um þá, þótt á þessum koparpeningum stæðl
ekkl hærri tala en talan einn.
Ég hafði vafalaust oft minnst á olíubílsdrauminn minn
við mömmu, en það voru bara engir peningar til. Ég var
Þúinn að segja henni að ég vildi hafa bílinn rauðan, en
Þelr voru Ifka til bláir og grænir. Ég hef iíklega verlð enn
ékafari í ósk minni vegna þess, að bílarnlr fengust svo
sjaldan. Mamma tók mér af skilning! eins og ævinlega og
Þoggaðl mig með því, að úr kynni að rætast. Ekki var mér
'ióst þá, að slfkt kostaðl vinnu og meirl vinnu, mlklu meira
erfiði og vökur en hollt var.
Nú vildl svo til, að þegar líða tók að fimmta afmæiisdeg-
inum mfnum voru einmitt til nokkrlr smábílar f fínu búðlnni
v'3 Bankastræti. Á afmælisdaginn minn fór mamma með
m'9 í búðina góðu og keypti þar handa mér fallegasta bíl-
inn. sem ég hafði eignast. Gleði mín var ákaflega mikil,
sv° mikll að henni verður vart með orðum lýst. Ég var létt-
stfgur við hlið mömmu, þegar við gengum upp Skólavörðu-
stíglnn og svo suður Bergstaðastrætið heim til afa og
ömmu. Hjá þeim voru gestlr og einn móðurbróðir mlnn
var þar einnig. Það var því búið að hella upp á könnuna
og fólkið ræddi sitthvað, sem ég ekki áttaði mig á.
Því var það að ég fór út fyrir með nýja fallega rauða olfu-
bílinn minn. Snjór var á jörðu og það komu svo falleg og
greinileg för eftir gúmmíhjólin. Ég man ekki nú hvað lengi
ég undi mér úti, en þegar ég var kominn inn aftur, var
bíllinn fullur af snjó. Hann var nefnilega opinn að neðan.
Eðlisfræðikunnátta mín var lítil, svo sem vonlegt var, en
þó datt mér í hug, þegar óg gekk framhjá heltrl kola-
maskínunni hennar ömmu, að bræða snjóinn úr bílnum
með þvf að láta hann á vélina, sem var ennþá heit eftir
kaffitilbúninginn. Á eldavélinni voru tveir staðir fyrir potta,
tvö kringlótt op, sem lokað var með mörgum misstórum
hringjum. Hringina mátti fjarlægja svo að sást f eldinn.
Niður um opið máttl bæta á eldinn og einnig hreinsa eld-
stæðið. ( miðju hvers ops, innan i minnsta hringnum, var
heil plata með dæld eða bolla f. Yfir bollanum eða þvert
yfir hann var brú eða stykki, svo að hægt værl að krækja
í plötuna og ná henni þannig upp. Á þessa brú setti ég
nú nýja bílinn minn.
Ég hef sjálfsagt ekki gert mér grein fyrlr því, hve platan
var helt eða hvað snjórinn bráðnaði fljótt. Ég fór að dunda
við eitthvað annað og þegar ég leit svo næst á eldavéllna
var bíllinn horfinn. Þar sem áður hafði verið fallegasti bíll
í heimi var nú ekkert, en f bollanum f miðplötunnl var
spegilgljáandi pollur, sem strax óskýrðist, þegar tárin tóku
að renna. Ég fór að hágráta og gerði fólkinu bilt við, þvf
að það hélt að ég hefði brennt mig. Blýpoilurinn á elda-
vélinni var skínandi vottur um glópsku mfna og ég man að
ég fékk orð í eyra fyrir uppátækið. Ég man það líka, ekki
vel hvort það var Kristján afi minn eða Magnús móður-
bróðir minn, sem útskýrði með stilllngu elginleika biýs og
tins, hvers vegna hefðl farið sem fór. Það var minn fyrsti
tími í eðlisfræði og líklega í hagfræði Ifka, þvf að þó lítill
væri, skynjaði ég, að svona mættl ekki fara með verðmæti.
Þarna stóð ég harmi lostinn, heilum olíubíl fátækari en
reynslunnl ríkari, reynslu, sem ég hef aldrei gleymt. Þótt
svona færi, er ég enn f dag afskapiega þakklátur móður
mlnni fyrir fagra gjöf og eins fyrsta kennara mfnum f eðlis-
fræði. Hann tók yfirsjón minni á þann hátt, sem mörgum
okkar hættir til að gleyma f ónotum augnabliksins, þegar
einhverjum verður eltthvað á.
Arngrímur Sigurðsson.
15