Æskan - 01.10.1974, Blaðsíða 24

[ stafi, svo var frásögnin listræn og hnitmiðuð og
túlkunin áhrifamikil í smekkvísri hófsemi sinni. Stefán
frá Hvítadal sat við borðsendann og horfði í gaupnir
sér góða stund, en mælti svo af þunga, sem var í
ætt við geðshræringu:
Já, engum manni er Sigurbjörn líkur.
Þeim ritdómi gleymdi Sigurbjörn Sveinsson aldrei.
V
Sigurbjörn Sveinsson hafði gjarna endaskipti á
sólarhringnum, þegar ieið að sumri og jörðin klædd-
ist iðgrænni skikkju gróðursins. Svaf hann þá á dag-
inn, en vakti á nóttunni og fór könnunarferðir um
Heimaey í leit að undrum náttúrunnar. Slóst ég öðru
hvoru í fylgd með honum vorvikurnar, þar eð mér
fannst nærvera mín Sigurbirni kærkomin þessar blíðu
og kyrrlátu stundir. Og þvílík opinberun. Sigurbjörn
talaði um grösin, blómin og steinana eins og hann
væri þeim persónulega kunnugur, lauk upp fyrir mér
hulduveröld náttúrunnar og sagði hvert ævintýrið
öðru fegurra. Oft varð honum reikað upp í hlíðar-
rætur Helgafeils. þar sátum við og horfðum yfir bæ-
inn og út á hafið, þar sem blátt, grænt og hvítt
skiptist á eftir veðri og sjólagi. Sigurbjörn var opin-
skár venju fremur, þegar hann var einn með mér
þessar björtu og hljóðu nætur. Leyndustu einkamál
sín nefndi hann raunar ekki. Aldrei lét hann þess
getið, svo að ég heyrði, að hann hefði nokkurn tíma
gifst eða eignast börn. En hann átti til að fara hlýjum
orðum um gestrisni og höfðingsskap Vestmannaey-
inga, hvað hann mætti vera þeim þakklátur og hversu
yel honum liði [ vist hjá þeim. Uppruna sinn ræddi
hann aldrei, og honum virtist móti skapi að bregða
sér burt úr kaupstaðnum. Honum stóð til boða langt
áraskeið að fara til Reykjavíkur að lesa upp í út-
varpið, og hann sárlangaði að láta af því verða, en
hikaði jafnan, þegar til átti að taka. Framan af áleit
hann sér ekki henta að ferðast með skipi heilsu sinn-
ar vegna. Svo þorði hann ekki með flugvél eftir að
þess var kostur. Hann sat fastur úti í Vestmannaeyj-
um [ sínum mjúka fjötri. Honum leið þar vel, enda
þekkti hann Heimaey eins og lófann á sér, elskaði
þennan litsterka og fjölbreytilega stað og vegsamaði
hann í snotru kvæði, sem er þjóðsöngur Vestmanna-
eyinga. Sigurbjörn hefur naumast í annan tíma kveð-
ið fastara að orði. En áreiðanlega var honum það allt
alvara. Hann átti þar svo marga vini meðal fólksins
og úti í guðs grænni náttúrunni, að Vestmannaeyjar
voru honum innilega kærar. Þó var hann ómann-
blendinn, umgekkst fáa og gerði lítið annað en
hneigja sig og beygja í samræðu á förnum vegi.
Hins vegar skynjaði hann eins og ósjálfrátt, að ná-
granharnir og samtíðarmennirnir báru vinarhug til
hans og að þeim þótti staðarprýði að honum og
nafni hans. Sú viðurkenning var Sigurbirni Sveins-
syni að skapi.
Hann var heiðursborgari Vestmannaeyja eftir mína
tíð þar í kaupstaðnum. Því fylgdu þau sérréttindi, að
Sigurbjörn þurfti ekki að greiða útsvar né borga að-
gangseyri á samkomur, þar sem haldið var uppi opin-
berri löggæslu. Þetta notfærði hann sér og sótti
skemmtanir og mannfundi af talsverðu kappi, en
hafði jafnan förunaut með sér, og kom sú samfylgd
mjög í hlut barna og unglinga. Sigurbjörn mætti alltaf
spariklæddur, greiddur og strokinn, gekk að miða-
sölustúlkunni eða dyraverðinum, hneigði sig og sagði:
Ég er heiðursborgari, og þetta er gestur minn.
Þar með var það mál klappað og klárt.
VI
Sigurbjörn var lágur vexti og mjósleginn, en frár
á fæti og kvikur í hreyfingum, hafði löngum staf í
hendi og veifaði montprikinu kringum sig fremur en
hann styddi því til jarðar. Andlitið var eins og skorið
út í tré eða bein, hvasst og línubeint, en þó mildur
svipurinn og glettinn, en framgangan dálítið tilgerðar-
leg. Minnisstæðust voru augun, sem Ijómuðu af gleöi
eða kappi, ef maður tók Sigurbjörn tali. Væri hann
hryggur, urðu þau hins vegar djúp og dimm eins og
hylurinn eða örlaganóttin. Inni í Herjólfsdal og uppi
í Helgafelli fór hann iðulega einförum sumarnæturnar
björtu og hljóðu, þegar ég var kominn í sveitina.
Hann var ómannblendinn og vildi gjarna vera einn
með hugsanir sínar. En niðri í bæ var hann alltaf í
fjölmenni. Börnin slógu þar hring um hann og gáfu
sig á tal við skáld sitt. Sigurbjörn heilsaði hverjum
krakka fyrir sig með handabandi, hneigði sig og sagði
eitthvað skemmtilegt og kurteislegt. Ærslabelgirnir
hættu áflogunum og gengu til móts við hann af hæg-
látri virðingu eins og þetta væri biskup eða konungur.
Og alltaf var skáldið boðið og búið að segja þessum
vinum sínum sögu. Svo fór Sigurbjörn heim til að leika
á gítarinn og syngja Ó, blessuð vertu, sumarsól, eða
kenna fínum ríkra manna börnum ensku.
Aðeins einu sinni sá ég Sigurbjörn Sveinsson fá-
liðaðan úti á götu um miðjan dag. Hann gekk þá
fram á lítinn dreng, sem grét beisklega af tilefni, sem
már er ókunnugt. Ég sá, að Sigurbjörn dró upp budd-
una sína og rétti drengnum pening. Sá litli hætti að
gráta, velti vöngum, brosti út undir eyru og tók
sprettinn í næstu búð, en Sigurbjörn Sveinsson veif-
aði stafnum og skokkaði niður Skólaveginn í Vest-
mannaeyjum. Han var allur á iði af ánægju yfir því að
hafa huggað barnið.
Hann gladdi mörg börn vel og skemmtilega. Og
þetta var í síðasta sinn, sem ég sá hann — en mér
verður hann alltaf nálægur og lifandi í þessari fallegu
endurminningu.