Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1945, Side 33

ALMANAK
33
Það er ljóst af þessu, að það eru Norðdælingar, sem
fyrstir fara með fjölskyldur sínar vestur, og ekki allir fyrir
fátæktar sakir, a. m. k. ekki Jón ríki á Gilsárstekk. Annars
er það augsýnilegt, að eftir miðja 19. öld hefur mjög
verið farið að þrengjast um landrými í Breiðdal. Reynt
hafði verið að bæta úr því með tvíbýli á bæjum, eða með
því að byggja hjáleigur eða kot út úr aðalbæjunum.
Þannig risu upp eftir 1830 þessi nýbýli, sem voru byggð
um lengri eða skemmri tíma: °Streitisstekkur, °Gísla-
byrgi eða “Melur (á Brekkuborg), Skriðustekkur, °Litla
Flaga og “Hjáleigan (í Flögu), “Jórvíkurstekkur, "Ásunn-
arstaðastekkur, Dísarstaðahóll, Kleifarstekkur, Dísarstað-
asel, Gilsárstekkur og “Bjarg, Fell. Nú eru allar hjáleig-
urnar, sem merktar eru með stjörnu (*), í eyði, og það
voru þær allar fyrir aldamót, nema Ásunnarstaðastekkur-
inn eða Hlíðin. Það er með öðrum orðum að hjáleigumar
tóku við fólksaukningunni fram undir 1875, en á síðasta
fjórðungi aldarinnar tók Ameríka við, svo að hjáleigurn-
ar lögðust í eyði.
III.
Næst fer stór hópur úr Breiðdal 1878. Þetta var fólk
aðallega úr Suðurdal af innbæjunum, frændfólk frá
Skriðustekk, Flögu, Þorgrímsstöðum, Höskuldsstaðaseli
og Jórvík. Margt af þessu er ungt fólk nýgift eða ógift,
sem vantar landrými.
Gísli Eiríksson (f. 1850) á Þorgrímsstöðum, — bróðir
Björns, sem lengi bjó með Kristínu Marteinsdóttur í
Höskuldsstaðaseli, — var sonur Eiríks Einarssonar og
Margrétar Guðmundsdóttur á Þorgrímsstöðum. 16) Auk
Gísla og Björns voru börn Eiríks og Margrétar: Einar,
sem ætlaði vestur með bróður sínum 1878, en komst ekki
fyrr en síðar, Ingibjörg (1898), er átti Jósep Einarsson frá
16) Um ætt Eiríks Einarssonar, hjá ThJ. Frá austri til vesturs,
146, o. n.