Dýravinurinn - 01.01.1895, Page 37

Smáyegis.
Dýrin eru að nokkru leyti einskonar skilgetin systkin okkar mann-
anna; þau fullnægja þörfum sinum og lífsnauðsynjum alveg eins og vér; og
það er ekki allr munr á því, hvernig þau gera það og vér — að minsta kosti
ekki meiri munr að sínu leyti enn munrinn er á því meðal ýmissra þjóða
mannkynsins.
Þeir, sem vilja liafa álíka stórt bil á milli manna og dýra eins og er
á milli himins og jarðar, og finst sér gerð stór minnkun með þvi, að láta
telja sig efsta í dýraríkinu, neita dýrunum venjulega um sjálfstæða hugsun
og um það, að þau geti nokkuð verulega bygt á reynslunni. Enn þetta er
ekki rétt. Hin sama skapandi hönd, sem hefir skapað manninn, hefir og
skapað dýrin, og gætt hvorttveggja lífi og viti; og það líf og vit er lif af
sama lífi, vit af sama viti, þessum ótæmanda brunni aliífsins og alvitsins, sem
streymir út frá enni einu lífsins og vísdómsins uppsprettu, sem öli tilveran
lifir af og raðar sér í kringum. •
Dýrin, að minsta kosti þau, sem altaf búa með mönnum, læra augsjá-
anlega margt af mönnunum, og það af því, sem eiginlega ekki snertir þau
sjálf; fjárhundrinn iærir að reka fé alt eins laglega eins og liprasti maðr;
og sá, sem kann vel að venja hunda, getur iátið þá iæra ótrúlega margt,
sem bendir á það, hvað reynslan og vaninn hafa að þýða; það er hægt að
kenna hundum að verja túnið, og reka hverja slcepnu úr þvi, undir eins og
þær koma heim í það, en láta þær alveg hlutlausar, meðan þær eru utantúns.
Enn dýrin nota einnig reynsluna á annan hátt; og það verðr ekki
skiiið á annan liátt enn svo, að þau taki eftir þvi, hvað mennirnir gera, og
taki svo til sömu ráða, þegar þau sjá, að þeim getr komið það að haldi; með
öðrum orðum: þau nota reynslu mannanna, og gera hana að sinni reynslu,
og er það óbrigðult merki þess að dýrin hafa skilning, og geta ályktað frá
einum hiut til annars. Skal eg setja hér dæmí nokkur þessu til sönnunar.