Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1917, Blaðsíða 87

IÐUNN)
Ritsjá.
277
Jón Laxdal: Sönglög I. Rvk. 1916. Aðalútsala:
Bókaverzlun Arinbjarnar Sveinbjarnarsonar.
Fagrar listir hafa hingaö til ekki átt upp á pallborðið
hér á íslandi, — pað er heldur engin furða hjá svo fá-
mennri þjóð, dreifðri um eins víðlend svæði og bygðir ís-
lands eru. Listin krefst péttbýlis, bæjaifélaga, ef hún á að
þroskast. Svo er einnig um hljómlistina. Um margar aldir
lá hún hér niðri, var að eins stunduð í kirkjum eftir veik-
um mætti og eins í heimahúsum. Um hljóðfæri var fátt,
að eins mjög fábreytileg hljóðfæri, svo sem langspilið og
tvístrengja-flðlan islenzka. Söngurinn heflr helzt verið iðk-
aður, enda hafa verið ágætir raddmenn með tslendingum
um allar aldir. íslenzku þjóðlögin eru að mörgu leyti ein-
kennileg og hafa mikla sögulega þýoingu, en þau ein eru
ekki nógu traustur grundvöllur undir hljómlistarlífl i nú-
tiðar skilningi. Á 19. öld lieflr hljómlistin þó tekið allmikl-
um framförum á íslandi. Betri og fullkomnari hljóðfæri
eru orðin algeng, svo sem stofuorganið1). Betra hefði þó
verið, hefðu menn alment tekið upp flðluna; ég held, að
það sé að vissu leyti slofuorganinu að kenna, að mörg
hinna nýrri islenzku sönglaga eru svo stirð og þunglama-
leg, en hins vegar Harðangursfiðlunni að þakka, að norsk
hljómlist er svo liðug og spriklandi af fjöri. Allvíða eru
stofnaðar söngsveitir, — aftur á móti er fátt um hljóðfæra-
flokka —; i kaupstöðunum eru hljómleikar alltíðir, og
þjóðin hefir þegar eignast álitlegt safn innlendra söngva.
Fæstir hinna íslenzku tónskálda hafa þó lilotið neina hljóm-
listar-mentun. Bezt að sér í hljómlistar-reglunum íslenzkra
tónskálda er vafalaust Sveinbjörn Sveinbjörnsson. Hann
hefir samið mörg snotur sönglög, en að eins eilt mikil-
fenglegt (»Ó, guð vors lands«); hann hefir því miður orðið
fyrir alt of sterkum áhrifum af enskri hljómlist. Bretum
er margt betur gefið en sönglagasmiði, eins og alkunnugt
er. Af íslenzkum tónskáldum lízt mér einna bezt á þá Árna
Thorsteinson og Sigfús Einarsson. Árni hefir lítið lært, en
liann er náttúraður fyrir söng og gæddur mikilli smekkvísi.
1) Svo kalla ég harmoníum; organ er réttari og islenzkulegri mynd
en orgel, sem er eingöugu til í þýzku, dönsku og sænsku; liin málin
liafa hina myndiiia.