Kirkjuritið - 01.01.1962, Side 25

KIRKJURITIÐ
19
vor liafa að vonum breytzt á síðustu áratugum. Vér eruin ekki
aðeins meiri heimsmenn, sakir nánara sambands við umheim-
inn, oss finnst líka mest til um beiminn. Hann skipar orðið
daglega ekki aðeins meira rúm í fréttunum, lieldur líka ef til
vill í björtum okkar, en landið. En góður alheimsborgari verð-
ur fvrst og fremst að vera góður þegn sinnar þjóðar. Og þjóð-
menningin er stöngullinn á blómi heimsmenningarinnar.
Hafstein sagði á sínum tíma fleyg orð um blindan þjóð-
rembing, en hann befði ekki viljað, að þeim yrði bægt að
suua upp á þrælslegt útlendingadekur á neinu sviði.
Ég ætla að víkja liér — aftur -— að einu dagskrármáli, af
því að það snertir óbeinlínis sögu Hannesar Hafstein.
Menn greinir mjög á um það, hvort æskilegt sé eða ekki,
að vér Islendingar séurn svo bráðlátir í sjónvarpið, að vér
sækjum það fremur til varnarliðsins, beldur en bíða hins
mnlenda enn í kannske 4—5 ár. Deilan stendur ekki urn sjón-
varP almennt — aðeins þetta.
Nú liafa sumir vísað til símamálsins á sínum tíma í þessu
sambandi. Spurt livort það bafi verið gáfulegt að vera á móti
lagnnigu símans á sinni tíð. En líkingin er ekki rétt. Hannes
Hafstein bauð ekki þjóðinni upp á danskan síma — síma,
sem ekkert væri sagt í nema á dönsku. Honum liefði víst aldrei
komið það til bugar. Og bvað liefði verið sagt, ef Valtýr befði
stungið upp á slíku?
Ouðsorð er að sjálfsögðu gott — en Færeyingum þótti það
að vonum galli á gjöf Njarðar, á meðan messan varð að fara
fram á dönsku.
Því er mjög bampað að aldrei bafi verið talað fegurra né
skrifað breinna mál á Islandi en nú. Því miður er ég bræddur
um að það séu ýkjur. En víst er málið fegurra og breinna nú
en á 18. öld og í upphafi þeirrar nítjándu. En bvað var það,
sem Jónas Hallgrímsson og fjölmargir aðrir breinsuðu úr
málinu? \ oru )>að ekki dönskusletturnar, sem danskir kaup-
menn og embættismenn böfðu beint og óbeint blandað það?
Þótt íslenzk menning sé sterk stóðst hún ekki áhrif þeirra —
sizt í höfuðstaðnum |>ar sem þeir máttu sín mest. Þetta er
söguleg staðreynd. Eins bitt að íslenzk tunga og menning er á
óbjákvæmilegu undanbaldi meðal manna af íslenzkum ætt-
um vestan hafs. Svartá — bergvatnsáin — lieldur hlut sínum