Kirkjuritið - 01.09.1976, Page 72

um Mustarðskornið. Næsti áfangi í
túlkun líkingamáls Jesú, einkum lík-
inga og dæmisagna, er bók þýzka guS-
fræðingsins Adolfs Julichers, Die
Gleichnisreden Jesu (Líkingaræður
Jesú), sem út kom í tveimur bindum
1888—1889. Þetta verk hafði grund-
vallandi þýðingu fyrir skilning manna
á líkingum og dæmisögum Jesú. Adolf
Julicher hreinsaði til í stjórnlausri
allegórískri túlkun líkinganna og leit-
aðist við að rökstyðja þá kenningu,
að dæmisögurnar og líkingarnar væru
raunverulegar líkingar, en ekki dulmál.
Hann taldi, að þriðji þáttur saman-
burðarins lægi í einu atriði, venjulega
siðferðilegum almennum sannindum.
í dæmisögunni um Týnda soninn verð-
ur gleði föðurins yfir afturhvarfi son-
arins og kærleikinn til hans aðalatrið-
ið. Þannig verður aðalatriði dæmisög-
unnar um Pundin (Lúk. 19:12—27), að
„Laun fái menn aðeins fyrir það, sem
þeir hafa unnið," og aðalatriði dæmi-
sögunnar um Ferns konar sáðjörð
(Mark. 4:2—8) verður, að „það getur
fengizt góð uppskera, þrátt fyrir mikla
vinnu, sem fer til ónýtis" Mönnum
varð skjótt Ijóst, að Julicher hafði að-
eins farið hálfa leið, ef svo má að orði
komast. Líkingamál Jesú sagði meira
og margt annað en almenn siðferðileg
sannindi. Enski ritskýrandinn C. H.
Dodd vakti athygli á tengslum dæmi-
sagna Jesú um Guðs ríki við guðs-
ríkisboðun Jesú, þar sem hann hefði
boðað, að Guðs ríki væri komið í lífi
og starfi Jesú, hinir síðustu tímar væru
hafnir, og að það skipti mestu máli að
skynja það og taka afstöðu til þess.
Bók Dodds um þetta kom út 1935 og
heitir The Parables of the Kingdom
230
(Dæmisögur ríkisins). Dodd telur t. d„
að áherzluatriði dæmisögunnar um
Ferns konar sáðjörð, og hápunktur
hennar sé hin margfalda uppskera. í
Ijósi starfs Jesú þá veki hún athygli
á því, að hinir síðustu tímar séu komn-
ir, þar sem Guð vilji safna mönnum
saman í ríki sitt. Dæmisagan feli upp-
haflega í sér kall Jesú til þjónustu í
Guðs ríki. Dæmisagan um Pundin er
að dómi Dodds ekki eingöngu sögð
um þau almennu sannindi, að menn,
sem hafi andlegar gjafir, auki þær við
notkun, en þeir, sem ekki hafa þær,
rýrni enn meir, sbr. samhengið í Guð-
spjöllunum, heldur að andlegum gjöf-
um Guðs geti menn ekki haldið með
því að hafa þær aðeins fyrir sjálfa
sig, sbr. uppgjör Jesú við andlega
leiðtoga þjóðar hans, Fariseana, sem
ekki vildu taka áhættu kærleikans til
syndarans og skiluðu því Guði engum
ávöxtum. Með dæmisögunni hafi Jesús
viljað fá slíka leiðtoga til að sjá hegð-
un sína í réttu Ijósi. Þriðji áfanginn í
rannsókn líkingamáls Jesú er bók
þýzka ritskýrandans Joachims Jeremi'
as, Die Gleichnisse Jesu (Líkingar
Jesú), sem kom fyrst út 1947. Jererní'
as byggir á starfi hinna tveggja. Hann
leggur áherzlu á samband líkinganna
við guðsríkisboðun Jesú, en skírskotar
meir til þess, að hjá Jesú sé Guðs ríki
í framvexti. Hann tekur til meðferðar
megnið af líkingamáli Jesú og skýrir
myndirnar í Ijósi lífshátta Palestínn-
búa. Jeremías vekur t. d. athygli
hvernig stendur á því, að sáðmaðurinn
í dæmisögunni um Ferns konar sáð-
jörð kastar sæðinu ekki aðeins í 9°^a
jörð, heldur einnig á götu, meðal
þyrna og á grunna jörð. Það var siður