Sjómannadagsblaðið - 01.06.1982, Síða 37

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 35
í Þorlákshöfn. Gamli bærinn, sem
svo var nefndur og svo tvílyft
timburhús, eða íbúðarhús, báru-
jámsklætt, sem stóð framar.
Umsvif Þorleifs á Háeyri í Þor-
lákshöfn voru mikil en fóru
minnkandi. Hann þraukaði þó
þama til ársins 1927, en þá voru
skipin aðeins orðin fjögur.
Þorleifur fluttist síðan til
Reykjavíkur og varð þar fisksölu-
stjóri. Hann andaðist árið 1942.
Áraskipin voru á netaveiðum,
einvörðungu, í tíð Þorleifs. Þá var
hætt að verka í skreið á íslandi,
inu var skipað upp í báðar varim-
ar, Norðurvör og Suðurvör, en á
báðum stöðunum voru salthús.
Mjög fjölmennt var í Þorláks-
höfn á vertíðum og að meðtöldu
heimilisfólkinu hjá Þorleifi, mun
hafa verið á fimmta hundrað
manns í Þorlákshöfn á vetrarver-
tíð.
Sjómennimir, eða skipshafn-
imar bjuggu í sjóbúðum, sem voru
grjótbyrgi með bárujámsþaki.
Veggir voru úr torfi og grjóti, áður
en bárujámið kom til sögunnar,
voru sjóbúðimar með torfþaki,
eins og flest önnur hús á íslandi.
Upphitun var engin, en prímus
var notaður við eldamennsku,
sem aðallega mun hafa verið sú að
laga kaffi. Sjóbúðin var eitt her-
bergi og flet meðfram veggjum og
sváfu tveir í hverju fleti.
Aðkomumennimir voru flestir
úr Ölfusinu og austan úr Ámes-
sýslu. Margir komu frá Eyrar-
bakka, og ennfremur réru þama
Rangæingar.
Þorleifur á Háeyri gerði út
nokkra báta og verkaði fisk af
sínum bátum og einnig tók hann
að sér fiskverkun fyrir Einars-
hafnarverslun á Eyrarbakka.
Fyrstu árin að minnsta kosti.
í tíð Þorleifs voru tvö íbúðarhús
Gömlu Lefolí-húsin, sem flutt voru frá Eyrarbakka árið 1951.
Séð yfir höfnina í Þorlákshöfn, eins og hún er núna.
nema harðfisk til heimabrúks.
Allur fiskur var saltaður, og það
sem ekki var saltað til útflutnings,
var svokallaður matfiskur, mork-
inn fiskur og fiskur með lýti. Hann
var hafður til manneldis og seldur
í sveitimar. Þorskhausar voru
þurrkaðir og seldir innanlands.
Þess má þó geta, að þorskanet
voru fyrst notuð í Þorlákshöfn ár-
ið 1907.
Sjómennskan var erfið og aldrei
höfðu menn með sér bita á sjóinn,
ekki einusinni þótt tvíróið væri
sama daginn, eða þríhlaðið, sem
oft kom fyrir, ef verið var á leim-
um, sem svo var nefnt. Fengust þá
oft 2000 fiskar á skip sama daginn,
og þegar róið var hrærðu menn í
þorski með árunum og oft gogg-
uðu menn fiska upp úr sjónum á
leiðinni í land.
Merkileg tilraun var gerð í Þor-
lákshöfn árið 1922, en þá reyndi
frægur aflamaður Nes-Gísli (Gísli
Jónsson) að veiða þorsk í hring-
nót. Gísli hafði þríhlaðið skip sitt
þennan dag. Þegar lokið var við
að landa, héldu þeir út með
hringnót, sem gjörð var úr troll-
tvinna. Nóttina höfðu þeir á einu
skipi, en kunnu ekki með að fara,
enda sveitamenn, eins og flestir
þeir sem réru á áraskipum á þess-