Eimreiðin


Eimreiðin - 01.07.1927, Blaðsíða 105

Eimreiðin - 01.07.1927, Blaðsíða 105
EIMREIÐIN RITS]Á 297 1.—2. bls. Það er ónákvæmlega mælt að segja, að þau sérhljóð, sem hafa brodd Yf>r sér (.£.) séu Iöng. í orðum sem míla, hnútur er það rétt, en alls eigi í orðum sem íss, súrt o. s. frv.' Sérhljóðin eru í sann- leika yfirleitt löng, ef eitt samhljóð (eða ekkert) fer á eftir í samstöfunni, t. d. tin, fín, hrun, svo, tó og einnig í tár, bær, laut, meis, strá, hey o. s. frv., en þar á móti stutt, ef tvö samhljóð (eða fleiri) koma á eftir, t. d. í mann, þinn, blárr(i), hærr(i), meiss, laust, fólk, þvert o. s. frv. Dvalarmunurinn á því jafnt við sérhljóðið, hvort sem það er einhljóð eða tvíhljóð. Undantekning frá þessu gera kr, pr, tr og sr, t. d. í akrar, hásri o. s. frv. Höf. kallar sérhljóðin á undan kk, pp, tt, og svo kl, kn; pl, pn; tl, tn slithljóð (interrupted vowels), sem líklega er vel til fundið, en þá verður mótsögn í því að telja t. d. langt hljóð í gutla, en aftur stutt í prettur. Þar eru sérhljóðin stutt í báðum og slithljóðið (einskonar A-hljóð) verður víst að teljast á reikning eftirfaranda samhljóðs. 3.-4. bls. Þar er í stuttu máli, en þó greinilega, skýrt vel frá fram- burði sérhljóðanna í íslenzku. 5.—9. bls. Þar ræðir um framburð samhljóðanna, sem yfirleitt er fim- le9a gert. Einungis vil ég geta um það, að ð hefur stundum /b-hljóð, t. d. í blíðka (sbr. f í haft og rifka). Um fn á undan t má minnast þess, að þar mun framburðurinn vera ýmist m eða f, t. d. sagt bæði jamt og jaft (af jafn). Um k hefði helzt átt að gefa þess, að það er stundum borið fram sem ch (í þýzku), t. d. í sekt, loks (sbr. p sem f í keypt, skips); sömuleiðis fær t hreint />-hljóð á undan k t. d. í nytka. 9,—11. bls. Um breytingar sérhljóðanna. Þar er miklu efni vel fyrir komið í stuttu máli. Einungis vantar að telja þar hljóðvarpið e—i, f. d. verð—virði. Þá hefðu og orðmyndir sem girnast, skildir o. s. frv. (í Sreininni um klofninguna) orðið auðskildari, því að alkunnugt er, að í þeim orðum ríkja hljóðvörp og klofningar, en frumhljóðið (= e) er hlaupið í felur. En hér er stórgalli á ferðum, því að þarna vantar algerlega tilsvar- andi kafla „Um breytingar samhljóðanna". Þær breytingar eru eðlilega Vmiskonar, en sérstaklega sakna ég þarna þess, að eigi skuli með einu orði vera minst á tillíkingarnar. Það fyrirbæri í málinu má telja um það 'eVti jafnalgengt sem hljóðvörpin og því engu minni þörf á að skýra þar greinilega frá öllu. Af þessari vöntun leiðir svo, að nemandinn síðar, er hann kemur út í beygingafræðina og fer á eigin hönd rit að lesa, ve>t sfundum ekkert hvaðan á sig stendur veðrið. Þá kemur sjálf orðmyndafræðin:
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.