Eimreiðin - 01.07.1931, Síða 31

E'MReiðin
ÓQÖNGUR OQ OPNAR LEIÐIR
231
'nn mikla. Á íslenzku hefur lítið verið um þetta nýja fyrir-
ornulag ritað. Þó hefur ekki alls fyrir löngu verið minst á
niál þetta í vikublaðinu Lögréttu (23. tbl. þ. á.), og segir þar
^eðal annars í grein, sem er að mestu eftir erlendri ritgerð
utn þetta efni:
nÞrátt fyrir ýmsa árekstra, sem eiga sér stað milli auðvaldsstefnu og
naðarstefnu, er það auðséð hvert þróunin stefnir. Veruleiki auðvalds-
elagsins og draumar jafnaðarstefnunnar eru að sameinast í æðri
^■ningu ríkisauðvaldsins. Einkaauðvaldsstefnan, sem sjálf skapaðist til
ss að hamla upp á móti of miklu valdi stéttafélaga (gilda) og ríkis-
®^nokunarþjóðfélags, hefur nú aftur haft það í för með sér, að hömlur
a tnyndast gegn henni sjálfri, sem sé jafnaðarstefna, sem ekki tók eftir
■ e'Uu e'nkenni auðvaldsins öðru en efnalegu stjórnleysi (anarkíi) í fram-
ö]] SU,0^ dreifingu. Um leið og hin frjálsa samkepni sjálf þráir mest af
slá r° °9 festu °S Íafnaðarstefnan er iafnframt reiðubúin til þess að
a af Itröfum sínum um algerðan eignarétt þjóðfélagsins á framleiðslu-
lunum, en lætur sér nægja íhlutunarrétt — þá er tíminn kominn til
°mulagSi og skipulag þjóðfélagsins beinist í áttina til miðlunar, ríkis-
va dsins, eins og vér þekkjum það nú á dögum“.
Ríkisauðvaldið beitir áhrifum sínum á atvinnulífið með því
®ent hluthafi að leggja fram fé til sjálfstæðra þjóðþrifafyrir-
]a. Það reynir ekki að hafa nein áhrif á sjálfstæðan rekst-
Ur Þessara fyrirtækja fram yfir það, sem hver annar hluthafi
Ur haft, og gangi fyrirtækið vel, forðast það að leggja
0 rar hömlur á vöxt þess. Með því að íslenzka ríkið út-
aoi fólki ræktuðu eða vel ræktanlegu landi, sem nú liggur
ag a.USt’ °9 9erð’ þetta fólkinu að kostnaðarlausu, hefði ríkið
r^tjS,n^s°9^u íhlutunarrétt yfir jarðnæðunum. Þenna íhlutunar-
sér mUnc^' þó ekki undir neinum kringumstæðum nota
> nema þar sem reksturinn færi í handaskolum eða mis-
0 ^laetti beinlínis nota það sem mælakvarða fyrir eftirlits-
vær- “tUnarþörfinni- hve vei e^a 'Ha jörðin væri setin, og
hátt' ^ ileiciur ehhl úr vegi, að ríkið sýndi þeim á einhvern
sem V'^Uri<ennin9u 111 hvatningar og meiri von um framgang,
land' S-n<^U mesfan dugnaðinn. Sá siður hefur verið hér á
jj ! a Sóðum sveitabæjum, að húsbóndinn sæi það í ein-
er'u við þau hjú sín, sem honum hafa þótt afkastamest til
pj^nu °S bezt reynast. Og nú er sjálfur Stalin, húsbóndinn í
ssaveldi, að taka upp þenna gamla íslenzka sveitasið og