Eimreiðin - 01.07.1931, Blaðsíða 111

ElMRHIÐIN
RITSJA
311
Nokkur atriÖi hef ég rekið mig á í þessum köflum, sem ég kann ekki
1 • Sum viröast ekki rétt skilin hjá höfundinum. Ég nefni hér fáein.
Það má líklega telja vist, að vetrarbraut vor hafi upprunalega verið
®vonefnd þyrilþoka, en mér finst það óviðfeldið orðalag efst á bls. 65,
af sem^ stendur, að hún sé „annaðhvort enn eða hafi verið slík þyril-
ta ■ I þeirri sfjörnuþyrpingu, sem vetrarbraut vor tilheyrir, eru taldar
Vera 30.000 miljónir sólna, eða ennþá fleiri. Mér þykir þokunafnið ekki
ei9a við um slíkan stjörnuhóp.
. a bls. 69 er sagt, að þyrilþokur alheimsins séu taldar vera 2
lonir, en þetta mun vera sá fjöldi, sem talinn er sjáanlegur í staersta
ornukíki, sem enn hefur verið gerður. í sambandi við þetta vil ég
, a á það, sem stendur efst á bls. 71 um stærð alheimsins. Þar er
etlllega sagt, að vér séum umkringdir í alt að 140 miljón Ijósára fjar-
2 af ca 2 milj. þyrilþokum. En það er klaufaleg meinloka, sem
n Ur rélt á eftir, að þessar 2 milj. þyrilþokur, sem samkvæmt framan-
l4o'n^U '*SS'a lnnan hnattlaga rúms með hringgeisla (radíus), sem er
lj, , m’fi- Ijósár, „myndi“ hnattlaga hvel með hringgeisla „84.000 milj.
Sar ■ Þetta mikla hnattlaga hvel, sem ljósið ætti að geta komist um-
Um 'S ^ milj. ára, köllum vér alheim, og ætti hann þá að vera
mi'i- Slnnum meiri að rúmmáli en það, sem sjest hefur í sterk-
f u fjarsjá. Nú byggist þessi útreikningur á stærð alheimsins að ég hygg
®tl ' • ^V'’ a^ efnl® se nokkurn veginn jafndreift um hann allan, og
400^ 6^-'r ^v‘ Se*a veri® 1 alheiminum hvorki meira né minna en um
j , 1 t°n þyrilþokur. í hverri þyrilþoku er álitið að sé nægilegt efni í
það ^S' miii' me^ais°iir' Gefur þetta nokkra hugmynd um efnismagn
> sem talið er vera í alheiminum, að minsta kosti af sumum vísinda-
m°nnum.
°gvir^ist vera 9-1 ráð fyrir því, að allar rafeindir úr K-, L-
-hringnum kastist smátt og smátt, ein eftir aðra, inn að eindar-
rétt nanum °2 ónýti þar öreindir (próton). Þetta er víst áreiðanlega ekki
með farið. Það mun vera litið svo á, að sumar rafeindirnar fari
Ssa feiðina, en aðrar fari í öfuga átt, út frá kjarnanum, og sveimi síðan
: ‘ar sms liðs innan um háifsundurliðaðar frumeindir eða jafnvel frum-
sóln rh|arna' ^ sania stað og reyndar víðar (á bls. 81 stendur, að smækkun
irn nUa fram 1 st°rum rykkjum og stökkum) er talað um, að sól-
ai sfrreppi skyndilega saman eftir því sem rafeindahringum frumeind-
vg113 iæiti<ar- Nú veit ég ekki, hvort orðið „skyndilega" á að takast í
jaf 69ri meritin9u eða á stjarnfræðilega vísu, þar sem þúsundir eða
ferjj 6 ,miii°nir ára mega heita augnablik, þegar miðað er við allan æfi-
■ ... s°inanna. Ég fyrir mitt Ieyti tek hiklausi síðari kostinn, en hvort
undurinn hefur ætlast til þess, læt ég ósagt.
!ki er það rétt fbls. 76) að stærðarmunurinn (ætfi heldur að standa
stærð
sér
en stærðarmunur) á risasólum, miðlungs- og dvergsólum standi af
kr- eitlS °s lengd hringgeislans í frumeindum með 1, 2 og 3 rafeinda-
naum. Að þetta sé ekki þannig má að nokkru ráða af því, sem stendur