Eimreiðin - 01.01.1934, Síða 46

26
Á TÍMAMÓTUM
EIMREIÐlN
að Iesa, skrifa og reikna, hefðu kosningarétt*. Hann kuað
það og »vandalítið að láta hvern kjósanda skrifa stutta setn-
ingu úr bók og reikna eitt þríliðudæmi í viðurvist kjörstjórn-
ar«, en gæti hann ekki leyst þetta af hendi misti hann kosn-
ingarétt. — Hann taldi það og sjálfsagt, að stjórnskipulagið
væri þannig, að engin ein stétt, hve fjölmenn sem hún vaen>
gæti sölsað undir sig öll völd í landinu, og stýrt því eftir
stéttarhag einum. — Þá kvað hann það þýðingarmikið, a^
þing, bæja- og sveitastjórnir, sem eiga að ákveða skatta og
útsvör væru skipuð þeim einum, sem greiða skatta, »þvl
annars myndu þeir, sem engan skatt greiða, en hefðu þ°
atkvæði um skatta annara, hafa mikla hvöt til þess að eyða>
en enga til að spara«. Væri jafnvel nanðsynlegt, að hver
kjósandi gyldi nokkurn beinan nefskatt, sem hækkaði eða
lækkaði eftir útgjöldum ríkisins, því slíku tækju menn betur
eftir en hækkun á tollum. Hann var og fráhverfur því, að
sveitarlimir hefðu kosningarétt eða þeir, sem hefðu gert svik-
samlegt gjaldþrot. Þótti honum sem öllum réttindum hlytu
að fylgja nokkrar skyldur. Hinsvegar vonaði hann, að þeim
myndi óðum fækka, sem þægju af sveit. Þeim, sem sköruðu
fram úr öðrum í lærdómi eða framtaki, vildi hann gefa flein
atkvæði en eitt við kosningar, því öllum væri það fyrir beztu
að þeir réðu, sem vitrastir væru og hagsýnastir.
Mill þótti það hin mesta óhæfa, að þingmenn fengju kaup>
eða gætu yfirleitt haft nokkurn fjármunalegan hagnað af þing-
menskunni, embætti og því um líku. »Þetta yrði til þess að gera
þingmenskuna að atvinnuvegi, og menn færu að sækjast eftir
henni í gróðaskyni, og ekki aðeins þingmennirnir heldur allur
sá hópur, sem gerir sér von um að geta komist á þing-
Allskonar æfintýramenn myndu reyna að ná í atkvæðin með
því að lofa kjósendum öllu fögru, heiðarlegu og óheiðarlegu>
mögulegu og ómögulegu. Þeir myndu bjóða hver í kapp við
annan, nota sér lægstu hvatir múgsins og hleypidóma hinna
fáfróðustu. — — Þetta væri sama sem að veita jafn-mörg
verðlaun og þingsætin eru handa verstu smjöðrurum, og þeim
sem fimastir væru í því að blekkja meðbræður sína. Jafnvel
engin harðstjórn hefur gert sig að slíkri klakvél fyrir lesti
og smjaður*.