Eimreiðin - 01.07.1947, Page 78

EIMREIÐlN
Leiklislin.
Þjóðleikhúsið.
Loks nálgast hin mikla stund,
þegar Þjóðleikhúsið verður full-
gert. Síðan fyrst var hafizt handa
um byggingu eru senn liðin 19 ár.
Fá hús hafa verið lengur í smíð-
um hér á landi. Húsið var hersetið
öll ófriðarárin; það mega kallast
„óviðráðanlegar" tafir, en áður
hafði sem næst öll vinna við húsið
legið niðri í 8 ár. Til þeirrar tafar
var stofnað af lítilli fyrirhyggju,
því tjónið, bæði vegna hækkaðs
byggingarkostnaðar og óarðbærr-
ar fjárfestingar, er orðið marg-
fallt á við skemmtanaskattinn,
sem ríkið tók til sinna þarfa 1932
—1940. Árið 1945 var aftur haf-
izt handa um bygginguna, og þá
um haustið voru 2,3 milljónir
króna eyddar í hússmíðina. Senni-
lega er sú upphæð tvöfölduð nú.
Vorið 1929, þegar byrjað var að
grafa fyrir grunni hússins, voru
310 þús. krónur í Þjóðleikhús-
sjóðnum. Gert var ráð fyrir að
smíðinni yrði ekki lokið fyrr en
1934, og myndi húsið uppkomið
kosta 750 þús. krónur — „eða
jafnvel meira“, eins og þar stend-
ur. Sennilega mun sú áætlun tí-
faldast áður en lýkur. En ekki er
að horfa í það. „Margs þarf búið
við“. Þjóðin vex með hverju nýju
stórhýsi — dönsk kúgun og fjÓS-
baðstofan heyra nú einu sinni
menningarlega saman liðinni tíð.
En Þjóðleikhúsið er ekki aðeins
á ytra borði, húsið sjálft. í 19 ár
höfum vér horft á eintóma stein-
veggina. Þá hefur farið fyrir sum-
um eins og fólkinu í þjóðsögunm,
þeir sjá álfheima í steininum-
Þeim finnst, að allt hljóti að vérða
gott, ef leiklistin fær inni í hinn
mikla húsi. En íslenzk leiklist
verður ekki bergnumin á einm
nóttu, hún tekur engum stakka-
skiptum flutningsdaginn, og ekki
verður hún þjóðlegri, þó hægt
verði að sýna „Ævintýri á göngn-
för“ á hverfisviði. Það, sem boði
verður upp á í Þjóðleikhúsinn
verður a. m. k. fyrst í stað hi
bezta, sem fékkst í Iðnó, og er þn
vonandi, að hvorki falli á Þa
hjáræna né rýrð í stórbrotnu um
hverfinu. Hitt er annað mál, a
umskiptin til hins betra, hva
snertir húsnæði, vinnuskily1
tómstundir leikenda til lesturs ®g
menntunar og leiksviðstæki, hlJ°
að hafa heillarík áhrif, með t*
og tíma, á þróun leiklistarinnar
í hinu nýja húsi.
Með lögum um Þjóðleikhús vai
málefnum leikhússins skipað