Eimreiðin - 01.07.1947, Blaðsíða 79

eimreiðin
LEIKLISTIN
231
flaustri og flýti á síðasta Alþingi.
Að frumvarpið sigldi hraðbyri í
gegnum þingið, var þvi að þakka,
að tvö önnur frumvörp fylgdu,
annað um breytingu á lögum um
skemmtanaskatt, hitt um bygg-
ingu samkomuhúsa í sveitum. Síð-
ari tillagan reið baggamuninn.
Hún hafði alla yfirborðskosti
góðrar tillögu, einföld, raunhæf í
orði og líkleg til vinsælda hjá kjós-
endum. Reiknað var með skemmt-
anaskatti eins og hann hefur orð-
ið hæztur síðasta stríðsárið og eft-
in það, um eða yfir 1,5 milljón
krónur. Það var of stór biti fyrir
^jóðleikhúsið, enda skyldu sam-
komuhús í sveitum fá alít að því
helming (45%) upphæðarinnar.
Þetta gerði, með orðalagi Matthí-
asar, „hvínandi lukku“. Athugandi
er> að sama Alþing gekk frá lög-
unum um fjárhagsráð, sem bann-
ar alla fjárfestingu í byggingum,
nema brýn nauðsyn krefji, og þeg-
ar loksins verður hafizt handa um
byggingu samkomuhúsanna, verð-
Ur skemmtanaskatturinn væntan-
iega kominn niður á jafnsléttu
áranna fyrir stríðið. — Stuðn-
lugur við samkomuhúsbyggingar
1 sveitum er sjálfsagður, en ekki
joátti lögfesta þann stuðning á
ostnað menningarstofnunar á
oið við Þjóðleikhúsið. Stjórnskip-
n nefnd hafði unnið að frum-
^arPi til laga um Þjóðleikhús.
.1 urnvarpið kom ekki til umræðu
n ^i^iagi. en var útbýtt sem fylgi-
'ali með frumvarpi menntamála-
ra herra, sem að lögum varð með
breytingum einstakra þingmanna
og nefnda. í fylgiskjalinu voru
hinar öfgarnar, ótakmörkuð ríkis-
ábyrgð og allur skemmtanaskatt-
urinn, 20 fastráðnir leikarar auk
annarra fastra starfsmanna, en
stofnunin sjálf ríkisleikhús í
fyllsta skilningi. — En þingmenn
vildu ekki í hamarinn með nefnd-
inni.
Við umræðurnar um Þjóðleik-
hús kom ein tillaga fram á Al-
þingi, sem var sögulega rétt. Hinn
ótrauði talsmaður Þjóðleikhússins,
Jónas Jónsson, vildi láta Leik-
félag Reykjavíkur fá húsnæðið til
umráða fyrst um sinn og styrkja
félagið til að koma starfsemi sinni
þannig fyrir á næstu árum, að
leikflokkurinn yrði í raun og sann-
leika, að reynslutímanum loknum,
réttnefndur leikflokkur þjóðarinn-
ar í leikhúsi hennar.
Hvar, sem menn standa í flokki
og hverjum augum sem menn hafa
litið málefni Þjóðleikhússins, mun
öllum þykja mikið til koma, er
þeir koma fyrsta sinni inn í húsið
fullgert. Hver einasti maður rétt-
ir ósjálfrátt úr sér, þegar inn er
komið, hverjum íslendingi mun
finnast hann hafa bætt við vöxt
sinn. Höfuðstaður landsins hefur
loks eignazt mannsæmandi sam-
komuhús, þjóðin miðstöð lista og
menningar. „Leikhúsið er mænir-
inn á menningunni hér“, sagði
Indriði Einarsson. Vonandi tekst
okkur að láta það rætast.
L. S.