Eimreiðin - 01.04.1953, Blaðsíða 38

110
YFIRLITSSAGA SKÖGVAXTAR
EIMBEI®irl
Af þessari lýsingu er meir að ráða um afleiðingar eldmóðunR'
ar en um meðferðina. Elztu og stærstu trén hafa staðizt verst
áhrif eldmóðunnar. Fall þeirra hefur verið mest og almennast)
þess vegna eru þau höggvin áður en þau missa gildi til sin»a
nota. Að stofnbútar eru látnir standa eftir, lýsir því, að þau hafa
verið höggvin að vetri, er neðsti hluti stofnsins hefur staðið 1
fönn, og er það illa og óhyggilega að unnið. Nábleikir stofnbút-
arnir lýsa því, að það muni hafa verið visnuð og dauð stórtre)
sem á þeim hafa staðið. Kalviðurinn og toppvisnuð ungtré lýsir
því, að hinn smávaxnari trjágróður hefur ekki sloppið að fullu
við visnun heldur.
Hinar sömu hafa verið afleiðingar eldmóðunnar eftir Skaftár-
eldana á skógarvöxt um land allt. Skóglendi landsins hefur þa
mjög rýrnað að kostum og víðfeðmi.
Jón Espólín lýsir áhrifum eldmóðunnar á skóglendið svo: „ • ■ •
fölnuðu súrur og birki og lyng og öll fjallagrös---; og skógar
þeir fáu, er eftir voru, eyddust svo, að sums staðar komu aldrei
upp síðan, mátti mylja kvistina með höndum sér ofan til miðsi
er áður voru blómgaðir . . .“
Um og eftir aldamótin 1800 voru þvínær allir stærri skóga’’
um Fljótsdalshérað fallnir. Skóglendið var víða alþakið föllnuu1
eikum og yfir að líta sem í ísmöl sæi, þegar sól skein á barkaf-
lausa fnjóskana.1) Lík þessu munu önnur skóglendi landsins þa
hafa verið. Aldrei fyrr í sögu landsins munu skógarnir hafa
komizt í slíka örnauð. Mun þeim þá hafa farið síhnignandi fraiR
run 1870, er aflagðir voru íslenzku ljáirnir og jókst kolainnflutU'
ingur til járnsmíða. Eftir því sem skóglendið minnkaði, hefur
gætt meir þess usla, sem skógarnir urðu fyrir til kolagerðar og
annarra nota. Við öskufallið mikla frá Dyngjufjallagosinu 187^
urðu skógarnir á Fljótsdalshéraði fyrir miklu áfalli. En upp fra
því tóku þeir aftur að rétta við og útbreiðast þrátt fyrir hlífðar-
litla sauðbeit. Og síðan laust eftir síðustu aldamót hefur verið
unnið að viðgangi og útbreiðslu skóglendis með friðun og ræktuR-
Hefst þar með ný saga skóganna.
* # *
1) Skógrœktarritið 1948, bls. 66.