Eimreiðin


Eimreiðin - 01.10.1954, Side 19

Eimreiðin - 01.10.1954, Side 19
eimreiðin UM LISTSKÖPUN FYRR OG NO 251 Listamaðurinn á þá ekkert lengur til að gefa fólkinu, því sjálfur er hann andlega blásnauður maður. Þar sem göfgi hjartans er Riyrt og grafin, er jörðin í eyði og tóm og myrkur yfir djúp- unum. Listin er komin í ógöngur og langt frá upprunalegum tilgangi sinum. Þetta er ömurlegt, en því miður satt, þótt ekki sé til sóma evrópskri menningu. Vér skelfumst af villimennsku mið- aldanna, er vér lesum um, að rannsóknarrétturinn hafi kvalið lífið úr tugþúsundum manna. En vér skelfumst ekki á sama hátt gagnvart vorri eigin öld, vorum vitræna, jökulkalda heimi, sem sendir í dauðann á vígvöllunum milljónir manna á bezta aldri, ásamt milljónum annarra varnarlausra borgara heima fyrir. Ekkert tímabil í sögu mannkynsins hefur verið öllu óheppi- legra fyrir listarstarfsemi en það, sem nú lifum vér á. Flótti h'á náttúrlegum lifnaðarháttum hefur leitt til þess, að menn hafa glatað næmi sínu á fegurð og skilningnum á því, sem er náttúrlegt. Fyrir sjónum hins sjálfselskufulla verður allt um- hverfið ljótt og kalt. Kærleikurinn opnar oss hliðin að ríki feg- urðarinnar. Þetta getur hver og einn gengið úr skugga um sjálfur, svo sem þegar hann verður ástfanginn í fyrsta sinn. Hinn óeigingjarni kærleikur, sem kristnin boðar, birtir oss háleitar andlegar fegurðaropinberanir. Efnishyggjan nær aldrei dýpra en að yfirborði hlutanna. Listþróunin hefur orðið neikvæð, færzt í yfirborðslegt, abstrakt form, frá því að vera djúpstæð tjáning á andlegum verðmætum og sálrænu starfi. Lífið, eins og það opinberast fyrir innri sjón- um vorum, hefur horfið úr málaralistinni, en eftir orðið aðeins útflúr, sem er ekkert listaverk í sjálfu sér. Sérhæfingin var áður aðeins tæki, en hefur aldrei fyrr en nú orðið að takmarki í listinni. En á meðan lifandi og hugsandi mannverur byggja þessa jörð, hlýtur takmark listarinnar ávallt að vera að lýsa sjálfu lífinu og undrum þess. Gervimennskan á þessari efnishyggjuöld, sem vér lifum á, hefur þó þrátt fyrir allt gert listinni nokkurt gagn. Hún hefur skýrt sjónarmiðin bæði í sálfræðilegum og tæknilegum skiln- ingi. Ég vil í stuttu máli rekja þetta nánar, einkum hina eðli- iegu afleiðingu af hinum svokölluðu ismum í listum, en þeir

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.