Eimreiðin


Eimreiðin - 01.05.1962, Side 93

Eimreiðin - 01.05.1962, Side 93
EIMREIÐIN 181 ^'Usprófi gekk Hannes í prestaskólann, hugur hans stæði til náms við 'askólann í Kaupmannahöfn, en til Pess voru efnin ekki næg. Það átti þó c‘kki fyrir Hannesi að liggja að gerast Pfestur, því að eftir að liann hafði sótt Utn kall tvívegis án árangurs, m. a. 'eSua andstöðu Magnúsar landshöfð- lnSja, hét hann því, að hann skyldi ulclrei framar hugsa um prestsembætti það efndi liann. Upp úr þessu tók ar*u að gefa sig við blaðamennsku, esti kaup á Þjóðólfi, þótt efnin væru , kastaði sér út í stjórnmálabar- attuna og var kosinn á þing í Árnes- sýs*u árið 1901 og sat á þingi eftir það ^ ársins 1911, en þá féll hann í kjör- *uii sínu og dró sig þá út úr stjórn- rtt‘ilunum fyrir fullt og allt. 1‘jóðólfur varð í höndum Hannesar e,tt vinsælasta blað landsins, og átti í raUn og veru engan annan keppinaut 6tt ísafold undir stjórn Björns Jónsson- síðar ráðherra. Hannes studdi einiastjórnarflokkinn lengst af, eða Paiigað til Uppkastið kom til sögunnar, eit þá snerist hann gegn sínum fyrri Saniherjum og barðist gegn því af hinu 'í’esta harðfylgi. Andstaða Hannesar og ;'hrif blaðs hans um land allt, munu ata átt einn ríkastan þátt í, að Upp- astið hlaut þau örlög, sem öllum eru *tuun. j. *ú, þegar svo langt er um liðið, 'Uust manni sem furðu mikið veður ati verið gert út af Uppkastinu, þar Scrn andstæðingar þess töldu að það 'Udi innlimun í danska ríkið. Er þó 'arla efi á, að það var stórt skref til sJálfstæðis frá því sem var áður en það kom fram. Það hefur verið mjög ? Utenn trú, að andstæðingar Uppkasts- ns hafi bjargað þjóðinni frá miklum °ða með hinni skeleggu baráttu sinni. ' alin hafa snúizt þannig, að uppkasts- aUdstæðingar þurftu naumast að færa r(Jk fyrir skoðunum sínum. En á þessu máli eru margar liliðar. Arið 1908 gat enginn vitað að heimsstyrjöldin myndi skella á og breyta mörgu. Marg- ir telja, að Islendingar liefðu hlotið fullveldi 1918 jafnt fyrir því, þótt Uppkastið hefði verið samþykkt. Eins og kunnugt er, hömpuðu Bandamenn mjög sjálfsákvörðunarrétti smáþjóð- anna í styrjaldaráróðri sínum, en sá var galli á gjöf Njarðar, að þessi rétt- ur átti aðeins að gilda fyrir þær þjóðir, sem áður voru undirokaðar af Þýzka- landi og fylgiríkjum þess. írar fengu t. d. ekki sjálfstæði fyrr en síðar, eftir blóðuga innanlandsstyrjöld, og engin þjóðaratkvæðagreiðsla var látin fara fram í Elsass-Lothringen, þótt svo hefði auðvitað átt að vera samkvæmt kenningunni um sjálfsákvörðunarrétt- inn. Danir fengu sinn hluta af Slésvík eftir þjóðaratkvæðagreiðslu og þar af leiðandi gætu þeir ekki vegna um- heimsins neitað íslendingum um sama rétt, nema með því að gera sig brotlega gegn þeim liugsjónum, sem þeir nutu sjálfir góðs af við endur- heimt Suðurjótlands. Kenning þessi er góð og gild svo langt sem hún nær, þó að raunar sé hæpið að leggja allt of mikið upp úr siðferðilegum viðhorf- um í viðskiptum ríkja. En í þessu sam- bandi mætti setja fram þá spurningu, hvort réttarbætur þær, sem fólust í Uppkastinu, hefðu ekki nægt til þess að umheimurinn hefði talið að íslend- ingar hefðu þegar fengið það, sem þeim bar með réttu, og af því hefði aftur leitt, að árið 1918 hefði ekki orð- ið það merkisár, sem það varð í sögu landsins. Þessu er hér varpað fram, ekki sem staðhæfing, heldur til um- hugsunar, einkum þar sem ýmis at- vik frá síðustu árum og áratugum hafa staðfest þann grun margra, að stór- þjóðirnar séu oft furðu lítilþægar, þeg- ar um réttindi smáþjóða er að ræða, þótt hugsjónafánanum sé haldið hátt
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108

x

Eimreiðin

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.