Eimreiðin - 01.01.1967, Page 40

20
EIMREIDIN
nauðsynlegt til þess, að hann gæti lialdið fullri tryggð við æsku-
hugsjónir sínar og verið sannur samt og heitur í hjarta) — nefni-
lega að því undanteknu, að hann hefur samkvæmt ófrávíkjanlegri
hollustu sinni, við það sem er satt og ósvikið, alla sína ævi ort í
nánu samræmi við vaxandi aldur sinn og með fullu tilliti til lífs-
reynslu sinnar. Hefði sannleiks- og hugsjóna-hollusta hans ekki
verið með slíkum hætti — nefnilega „dynamísk" (svo að ég noti
tízkuorð sem er mikilvægt þó að tízkuorð sé) — heldur „statísk“
(eins og hr. Erlendur Jónsson virðist ætlast til), þá hefði ekki verið
nema um einn möguleika að ræða: að skálclið stældi sjálft sig. Hér
var ekki nema um þetta tvennt að gera. Það hefur stundum verið
talað um listina að „kunna að eldast“. Mín skoðun er sú, að þá list
liafi Davíð kunnað með ágætum — sem skáld.
Ég hef hér að framan fullyrt, að Davíð hafi allt til æviloka verið
óhreyttur í aðalviðhorfum sínum til lífs og tilveru frá því sem
hann var nngur. Og ég hef tekið það fram, hver ég álít að aðalvið-
horf hans hafi verið og geri það nú með nýjum yfirgripsmeiri
nafngiftum: Fyrst og fremst lotning gagnvart og ást á sannleikan-
um og lífinu, sem hann frá upphafi trúði að ætti allt rætur sínar
og tilgang í — Guði. Það má einnig — og verður raunar í þessu sam-
bandi að gera það jafnframt--------, já, það má einnig orða þetta
öðru vísi, er segir hér um bil hið sarna frá öðru sjónarmiði, er
skiptir miklu máli þá er túlka skal meginviðhorf Davíðs: í stað
þess að segja „Sannleikurinn og Lífið“ segjum við þá „Náttúran
og Andinn“. Til að túlka Davíð sem skiljanlegast, er heppilegt að
styðjast við hvort tveggja þessara orðalaga. Þegar Davíð hafði upp-
götvað skáldköllun sína, innan við tvítugt, varð honum jafnframt
mjög fljótlega ljóst að í henni fólst óbrigðul hollusta við Sannleik-
ann og Lífið, Náttúruna og Andann — þó að hann hafi sjálfsagt
ekki notað Jressi nöfn sem hugtakaheiti í því sambandi. Sú holl-
usta hlaut jafnframt að standa í nánu sambandi við það aldurs-
skeið, sem hann var staddur á, er augu hans lukust upp; svo og
með h'ðandi tíma, engu síður við hvert aldursskeið ævi hans upp
frá því. Því yrkir hann fyrst og fremst um ástir, rneðan hann er
ungur, en það sem andlegt er, þegar hann var orðinn aldraður. En
eins og hann trúði á Guð og Krist ungur — svo sem jafnvel Svartar
fjaðrir bera órækt vitni um — þannig er gleði hans yfir ástinni enn
í fullu fjöri, auðmjúk og lotningarfull, í Siðustu Ijóð — m. a. í
kvæðum sem bera það utan á sér, með tímatilgreiningu, að vera