Eimreiðin - 01.01.1967, Page 42

22
ElMREIfílN
ógrímuklæddir. í hverju kvæði fyrir sig kemur það yfirleitt nægi-
lega greinilega í ljós hvað hann á við, í því og því kvæðinu, — með
heild kvæðanna í baksýn getur slíkt varla farið rnilli rnála, sé um
raunverulegan skilningsáhuga með lesanda að ræða. Ritdómarinn
talar því líkast að hann ætlist til, að Davíð hefði nefnt sérnöfn
(ég á við: því sem næst!). Hvers konar skáldskapur hefði það orðið?
mér er spurn!
Ritdómarinn talar þannig, að lesandi, sem ekki hefur kynnt
sér sjálfur síðustu kvæðabækur Davíðs, hlýtur að lialda að aðalefni
þeirra sé kuldalegt nöldur. Kvæðið Akrópólis, sem er í Síðustu
Ijóð, er einhver beinskeyttasta sending Davíðs til þeirra „avant-
gardista“, bæði fyrri og seinni tízku, sem gera lítið úr allri eða
mestallri list utan þeirra eigin vébanda. Kvæði þetta er gætt þeirri
tign og þeim skaphita og beinlínis þeirri fegurð, að skipa verður
því í flokk með hinu bezta sem Davíð hefur áður ort um háleit og
stórfengleg efni. Kvæðið Þið segið rnig týndan (í sömu bók), sem
fjallar um skyld efni, stendur í öllu látleysi sínu og þótt ólíkt sé
að framsetningu Akrópólis ekki langt að baki. Þannig mætti lengi
telja, þó að þessi tvö séu mikilvægust ádeilukvæðanna í Síðustu
Ijóð. í þeirri bók er og Fiðrildið, ádeilukvæði gætt lýtalausum og
bráðfyndnum léttleika. Annars auðkennast ádeilukvæði Davíðs í
Siðustu Ijóð ekki síður af skaphita en nístandi kulda, sem heldur
ekki er fágætur þar — enda engan veginn útlægur úr góðum skáld-
skap — enda engan veginn teljandi með nöldri.
Já, af grein ritdómarans mætti ætla að beinlínis þorri kvæðanna
í Síðustu Ijóð væri kuldalegt nöldur. Ádeilukvæðunum hef ég lýst
eftir því sem föng eru á í stuttu máli. En næstum þrír fjórðu kvæð-
anna í bókinni geta ekki talizt ádeilukvæði, — flest þeirra meira og
minna góð, mörg fögur, sum stórfögur. Af öllum (að kalla) kvæð-
um bókarinnar, sem ekki eru ádeilukvæði, skín sú hjartahlýja og
nærfærni, sem Davíð var gæddur í svo sérlega ríkum mæli sem mað-
ur. Þar er djúp, innileg, friði eða fögnuði fyllt gleði yfir náttúr-
unni, fegurðinni, ástinni, trúnni á Guð — og sitthvað annað hlið-
stætt þessu. Ófá ádeilukvæðanna eru jafnframt hjartahlýjutjáning.
Ritdómarinn segir skáldið „uggandi um samtíð og framtíð" —
„tími skáldsins“ hafi verið hvorki meira né minna en „liðinn hjá“
er það orti Síðustu Ijóð — eða hver veit hvað snemma. Tírni þess
liðinn hjá! Hvílíkur „stóri-dómur“! Eða hvaða viti borinn maður
skyldi, nú á dögum, ekki vera „uggandi um sarntíð og framtíð" —