Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Page 18

Samkvæmt því, er að framan greinir, verður niðurstað-
an sú, að jarðhiti, hvort heldur er í náttúrlegum hverum
og laugum eða undir yfirborði jarðar, fylgi landareign
þeirri, sem hann er í. Eins og lögum er háttað nú, verður
réttur landeiganda til jarðhitans ekki takmarkaður við
tiltekið dýpi, t. d. ákveðna metratölu, heldur verður að
meta það í hverju falli ef á reynir, með hliðsjón af rétt-
mætri þörf landeiganda, almannahagsmunum og vand-
kvæðum þeim, sem á þvi eru að skipta jarðhita, sem djúpt
liggur, á milli fleiri eigenda. Sú aðalregla, er að framan
greinir, er i samræmi við það, sem gildir um vatnsréttindi
og námuréttindi að íslenzkum lögum. Er þó jarðhiti undir
yfirborði jarðar nokkuð annars eðlis en málmar eða
málmblendingar, sem liggja kyrrir i jörðu, og hagnvt-
ing jarðhita er raunar líka að sumu leyti frábrugðin nýt-
ingu vatnsorku. Þó að réttur landeiganda til umráða og
hagnýtingar jarðhita í landi sínu sé þannig, að þvi er virð-
ist, litlum skorðum bundinn að núgildandi lögum, má
auðvitað setja honum ýmis takmörk með nýrri löggjöf,
ef ástæða þykir til. Verður nánar rætt um það síðar.
III. Næst verður hér vikið að jarðhitalöggjöf eða rétt-
arreglum um eignarráð niður á við i jarðargrunnið hjá
nokkrum öðrum þjóðum.
Sérstök jarðhitalöggjöf er fátið. Er það eðlilegt, þar sem
notkunar jarðhita gætir aðeins i fáum löndum. Af annarri
löggjöf koma lög um olíunám og oliuvinnslu einsum til
álita. Fyrst verður hér vikið að löggjöf í löndum, þar sem
jarðhiti er hagnýttur. Því næst verður drepið á réttar-
reglur um eignarráð niður á við í jörðina i nokkrum Ev-
rópulöndum.
Nýja Sjáland
I Nýja Sjálandi hafa verið sett sérstök lög um jarðhita.
Eru það lög nr. 102 frá 26. nóvember 1953 (An Act to
144