Tímarit lögfræðinga - 01.07.1956, Page 12

kvæmt tillögu allsherjarnefndar n. d., er taldi réttara, að
Alþingi fjallaði um málið í hvert sinn, sem nauðsyn bæri
til að taka jarðhita eignarnámi (Alþt. 1940 B, bls. 554).
Af fx-amangreindum ákvæðum 1. 98/1940 er ljóst, að
þau bjóða og byggja á því, að jarðhiti sé háður einstaklings
eignarrétti — að hann heyri til landsgæðum og fylgi eign-
arrétti að þeirri jörð eða því landi, sem hann er í. Það
er og ótvirætt, að þau ákvæði eru ekki takmörkuð við
hveri og laugar og annan yfirboi’ðsjarðhita, heldur talca
og til jarðhita neðan jarðar, þ. e. undir yfirborði jarðar.
Þetta verður enn Ijósara, sé tilurðarsaga laganna athuguð.
Tilefni þess, að frumvai’p að lögum um eignar- og notk-
unarrétt jarðhita var upphaflega flutt, var það, að á Al-
þingi 1927 flutti Jakob Möller, þingmaður Reykjavikur,
tillögu til þingsályktunar um undirbúning löggjafar um
eignar- og afnotarétt jarðhita. Var tillagan svohljóðandi:
„Neðri deild Alþingis ályktar að skora á ríkisstjórnina að
undirbúa frumvarp til laga um eignar- og afnotarétt jarð-
hita.“ (Alþt. 1927 A þskj. 507). Tillaga þessi var samþylckt.
í umræðum um þessa tillögu lét Sveinn Olafsson, þing-
maður Sunn-Mýlinga, en hann var á sínum tíma í Fossa-
nefndinni og var annar þeirra tveggja, er stóðu að áliti
minni hluta hennar, svo um mælt: „Hann (þ. e. Jakob
Möller) virtist líta svo á, að eftir væri að setja lög um
eignar- og afnotarétt hveraorku, en ekki annarrar vatns-
orku. En ég lít svo á, að húið sé að setja lög um þetta
hvort tveggja með vatnalögunum frá 1923, 9. og 10. gr.
Þar er fastákveðinn eignar- og afnotaréttur landeiganda
að hverum og meðal annars lagðar á hann þær kvaðir,
að láta hveraoi’ku fala í þarfir almennings. Unx sjálfan
eignar- og umráðaréttinn tel ég, að sé alveg skýrt ákveðið
í þessunx tilvitnuðu greinum vatnalaganna“.
Samkvænxt þingsályktunartillögu þessari lét stjórnin
semja frumvarp um eignar- og afnotarétt hveraorku og
leggja fyrir Alþingi 1928, shr. Alþt. 1928 A þskj. 28. I
athugasemdum við frumvarpið er vikið að þeiri'i skoðun,
138