Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Blaðsíða 29

þætti slíks dóms. Er beint ákvæði um það í dönsku hgl. Hér á landi er
þetta túlkað í framkvæmd með sama hætti og að réttu lagi.
Dómvenjur hafa ekki náð að mótast til hlítar um beitingu úrræðis
þessa enn sem komið er. Úrræðinu er ætlað að vera einskonar brú milli
skilorðsdóma í upprunalegri mynd og refsivistar og er ætlað að draga
úr henni. Því hefir einkum verið beitt hér á landi, þegar varhugavert
þykir að beita skilorðsdómi vegna eðlis brots eða haga sakbornings,
en rök þykja þó mæla með því, að nokkur linkind sé sýnd. Verður
þetta þá einskonar millileið, jafnvægisleið. Slíkt úrræði getur og m. a.
komið til greina, þegar dæmt er um fleiri brot en eitt, og svo hagar
til, að eitt eða nokkur þeirra eru þesskonar, að skv. dómvenjum er ekki
líklegt að dæmt verði skilorðsbundið fyrir það eða þau sérstætt, en
gagnstæðu máli gegnir hins vegar með eitt eða fleiri þeirra. Sbr. t. d.
atlögu að opinberum starfsmanni og fjárdrátt opinbers starfsmanns
annars vegar og þjófnað hins vegar, enda kæmu þessi brot til dóms í
einu og sama máli. Raunar hefir alloft verið dæmt skilorðsbundið full-
um fetum, þegar t. d. saman lendir ölvunarakstri og nytjastuldi, sbr.
t. d. hrd. XLI:202, 494, XLVI:45, XLVIII:287, 1143, sbr. og LIII:
1208 (samþættur dómur), en sárasjaldan hafa menn hlotið skilorðs-
dóm fyrir ölvunarakstur einstæðan, sbr. þó XLVI:594. Hafa menn oft
bent á, að hér komi fram nokkur skekkja. Út af fyrir sig er unnt að
lagfæra slíkt, ef mönnum sýnist svo, með úrræði 57. gr. a. Uppruna-
lega var á það bent, að slíkt úrræði gæti átt við um skamma refsivist
þar sem reynslulausn kæmi ekki til greina vegna ákvæða um lágmarks-
afplánun, en þau rök hafa ekki jafn mikið gildi og áður végna breyttra
ákvæða um reynslulausn og sumpart breyttrar framkvæmdar hennar
(sbr. m. a. þá túlkun á 2. mgr. 40. gr., að lágmarksafplánun skv. 1. gr.
eigi ekki við, þegar 2. mgr. er beitt, en sú lögskýring er í samræmi
við viðhorfin, er búa að baki 2. mgr.).
I 57. gr. a ségir, að unnt sé að dæma óskilorðsbundna varðhalds-
refsingu, en skilorðsbundna fangelsisvist, þótt varðhald liggi ekki við
broti, og að sínu leyti má dæma fésekt óskilorðsbundna í tengslum við
skilorðsbundna refsivist, þótt fésekt liggi ekki við broti eða brotum,
sem dæmt er út af. Var þetta að nokkru rýmkun frá því, sem sagði í
4. mgr. 57. gr. hgl. Verður hámark fésektar þá svo sem segir í 50. gr.
hgl., sbr. lög 75/1982, 1. gr., en hámark óskilorðsbundins varðhalds er
3 mánuðii', sbr. orðið refsivist í upphafi 57. gr. a.
Við ákvæðum um skilorðstíma er ekki hróflað með 57. gr. a hgh, og
eigi heldur við almennum eða sérgreindum skilyrðum, er tengjast skil-
orðsdómi. Um skilorðsrof almennt hafa verið settar nýjar reglur með
147