Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Side 48

VIII. 2. 218. gr. hgl., sbr. 11. gr. laga 20/1981.
Refsimörk skv. 1. mgr. 218. gr., sbr. lög 20/1981, 11. gr. eru varð-
hald eða fangelsi allt að 3 árum, en sektir, ef sérstakar málsbætur
eru. Refsimörk skv. 2. mgr. eru fangelsi allt að 16 árum. I 218. gr.
hgl. var ekki áður getið um sektir, og þar var þyngsta refsing ævi-
langt fangelsi. Þau viðurlög eru afnumin. Eru hér því nokkrar breyt-
ingar á gerðar. Svo sem 218. gr. var orðuð fyrir gildistöku laga 20/
1981 rúmaðist innan hennar margvísleg og sundurleit háttsemi, bæði
líkamsárásir, sem ekki varð neitt varanlegt tjón af, og svo stórfelldar
líkamsmeiðingar, og m. a. líkamsárásir, er bani hlaust af, þar sem
refsað hefir verið að undanförnu skv. 218. og 215. gr. hgl., sbr. síðast
hrd. LI (1980) :89, (128) og 883, sbr. og ísl. dómaskrár III. bls. 330-—
331 og Þætti úr refsirétti, I, bls. 30—31. Orkaði vissulega tvímælis frá
refsiréttarsjónarmiði að hafa ákvæðið svo víðtækt með samfelldum
refsiviðurlögum. Hér kom það einnig til, að skv. 1. tl. 130. gr. opl. skal
fara fram munnleg sókn og vörn í málum, þar sem refsing fyrir brot
getur varðað 8 ára fangelsi eða þyngri viðurlögum. Átti þetta m. a.
við um 218. gr., ef saksótt var skv. henni. Laganauðsyn var, að þessi
réttarfarsháttur yrði á hafður um slík mál, jafnvel þótt líkamsárás
væri út af fyrir sig ekki mikilsháttar. Olli þetta ákæruvaldi verkauka
og leiddi af sér kostnað um skör fram fyrir dómfellda og hið opin-
bera. Við þessu er nú séð, því að ekki er lagaþörf á sókn og vörn máls
í héraði, ef saksótt er skv. 218. gr. 1. mgr. einni. Hér má benda á
annað. Með lögum 20/1981 er fyrningarreglum skipað að nýju, og er
lengd fyrningarfrests að höfuðstefnu til miðuð við hin almennu refsi-
viðurlög, er við broti liggja, en eigi þá refsingu sem ætla má að dómfelldi
hefði bakað sér með háttsemi sinni (in concreto). Hefði fyrningar-
frestur vegna brots á 218. gr. óbreyttri orðið óhæfilega langur, þeg-
ar um hin minni brot er að tefla, sem varða við þessa grein. Nú
myndu þau varða við 1. mgr. 218. gr. og fyrningarfrestur verða 5 ár,
sbr. 2. tl. 1. mgr. 81. gr., sbr. lög 20/1981, 5. gr.
VIII. 3. Skil 1. og 2. mgr. 218. gr. hgl.
Brot skv. 1. mgr. 218. gr. eru einskonar „miðflokkur“ líkamsárása
andspænis 217. gr. og 2. mgr. 218. gr. Skilin milli 1. og 2. mgr. 218.
gr. eru mörkuð svo, að líkamsárás fellur undir 2. mgr., ef af henni
hlýst „stórfellt líkams- eða heilsut jón ... eða brot er sérstaklega hættu-
legt vegna þeirrar aðferðar, þ. á m. tækja, sem notuð eru, svo og
þegar sá, sem sætir líkamsárás, hlýtur bana af atlögu“ (auðkenning
hér). Verður því fyrst og fremst að líta á afleiðingar líkamsárás-
166