Tímarit lögfræðinga - 01.11.1983, Blaðsíða 39

leita sér lækninga, fjölskylduhagir, hvort hann stundi nú reglulega
vinnu, dómfelldi er í námi, sbr. t. d. hrd. XLVIII:287, XLIV :310, L:
287, LIII:96. Er hin mesta þörf á því vegna refsiákvörðunar, að vand-
að sé til upplýsinga, er varða hagi manns og persónu hans, en oft
nýtur ekki við slíkra upplýsinga sem skyldi, þ. á m. í ávana- og fíkni-
efnamálum.
VI.
LAGABREYTINGAR VARÐANDI RÉTTINDASVIPTINGU
68. gi’. og 68. gr.a alm. hgl.
Hér að framan (III.7) er getið um breytingar á 68. gr. og svo mót-
un á 68. gr. a alm. hgl. með lögum 31/1961, 6. og 7. gr. Með þeim var
m. a. afnumin sú regla að svipta menn kosningarrétti og kjörgengi með
refsidómi og enn fremur lögmælt markvísara greinimark um áhrif
refsidóms á ýmiskonar réttindi en áður tíðkaðist. Svipting kosningar-
réttar og kjörgengis með refsidómi sem byggðist á því, að mannorð
dómfellds hefði flekkast með broti, var honum þungbært og olli því
m. a. beint og óbeint, að dómurinn komst fremur í hámæli en ella hefði
orðið. Með 8. gr. laga 22/1955 var svo fyrir mælt, að ekki skyldi beita
réttindasviptingu skv. 3. mgr. 68. gr. hgl., þegar dæmd væri skil-
orðsbundin refsing og var það aðkallandi réttarbót. Þetta ákvæði var
fellt niður með lögum 17/1962, 5. gr., sem voru ein af fylgilögunum
við lög 31/1961, enda var sú breyting gerð á 2. gr. laga 52/1959 með
lögum 45/1961, 1. gr., að dómur skyldi ekki hafa í för með sér mann-
orðsflekkun, „nema sakborningur hafi verið fullra 18 ára að aldri, er
hann framdi brotið og refsing sé 4 mánaða fangelsi óskilorðsbundið
hið minnsta eða öryggisgæsla sé dæmd“. Lengra varð ekki komist að
mati hegningarlaganefndar, að því er tekur til kosninga til Alþingis,
vegna ákvæða 33. gr. stjórnarskrár, en athyglisvert er, að eigi var
þetta atriði fellt niður úr kosninga- og kjörgengisskilyrðum, er 33.
gr. var breytt með stjórnskipunarlögum 9/1968, 1. gr. (sbr. og lög
52/1959, 1. gr., sbr. lög 48/1968, 1. gr.). Með 18. gr. laga 58/1961
var kveðið á um kosningarrétt og kjörgengi við sveitarstjórnarkosn-
ingar, sbr. nú lög 81/1967, 1. mgr., og er óflekkað mannorð þar ekki
kosningaréttarskilyrði.
Um annarskonar réttindi eru reglur í 1. og 2. mgr. 68. gr., sbr. lög
31/1961. Er þar greint milli þess, hvort um opinberan starfsmann er
að ræða, sem fremur brot, eða mann, sem fengið hefir heimild til að
157