Tímarit lögfræðinga - 01.04.2000, Blaðsíða 14

sérfræðingur kynni sér og þekki skilmála ábyrgðar frekar en sá sem er reynslu-
laus í slíkum viðskiptum.3
2.3 Túlkun kröfuábyrgðar
Almennt hefur efni og tilgangur viðkomandi löggemings áhrif við túlkun
hans. Leggja verður til grundvallar að kröfuábyrgð sé ætlað að veita raunhæfa
tryggingu fyrir efndum kröfu. Þessu hlutverki kröfuábyrgðar fengi ekki sam-
rýmst að túlka ábyrgð eingöngu með tilliti til hagsmuna ábyrgðarmanns þannig
að hann verði ekki talinn frekar skuldbundinn en vilji hans stendur ótvírætt til.
Þótt ábyrgð sé venjulega einhliða skuldarsamband og ábyrgðarmaður hafi
sjaldnast sjálfstæða hagsmuni af því að stofna til slíkrar skuldbindingar verður
kröfuábyrgð almennt ekki talin vildargemingur í þágu kröfuhafa þannig að til
álita komi mildari reglur gagnvart ábyrgðarmanni á sama hátt og á við um
gjafageminga. Á hinn bóginn getur skipt máli við túlkun ábyrgðar hvort ein-
staklingur eða lánastofnun hefur gengist undir slíka skuldbindingu. Má ætla að
strangari kröfur séu almennt gerðar til stofnana sem búa yfir eða hafa aðgang
að sérþekkingu á þessu sviði. Yerður að gera ráð fyrir að ríkari tilhneigingar
gæti til að túlka ábyrgð einstaklingi í hag hvort heldur sem hann hefur gengist
undir slíka skuldbindingu eða ábyrgðinni verið beint að honum.
Auk þeirra atriða sem hér hafa verið rakin um túlkun kröfuábyrgðar hafa
atvik hvers máls áhrif, svo sem við túlkun löggeminga endranær. Þar sem þau
eru frábrugðin frá einu tilviki til annars er ekki unnt að setja fram algildar reglur
um túlkun kröfuábyrgðar og verður þetta viðfangsefni ekki nálgast á annan veg
en að setja fram reglur til leiðbeiningar. I þeim efnum koma til álita sömu reglur
og almennt geta átt við um túlkun löggeminga en þær sem einkum skipta máli
við túlkun kröfuábyrgðar eru annars vegar meðskýringarreglan (d. mini-
mumsreglen) og hins vegar andskýringarreglan (d. uklarhedsreglen).
Samkvæmt meðskýringarreglunni verður lögð til gmndvallar sú niðurstaða
sem síst er íþyngjandi fyrir loforðsgjafa ef vafi leikur á um efni skuldbindingar.
Um þetta má í dæmaskyni nefna þá fyllingarreglu varðandi kröfuábyrgð að
almennt telst ábyrgð einföld ef ábyrgðarmaður hefur ekki ótvírætt gengist undir
sjálfskuldarábyrgð sem venjulega leggur fyrr greiðsluskyldu á hans herðar svo
sem síðar verður nánar rætt. Ætla verður að ríkari tilhneigingar gæti til að beita
meðskýringarreglunni því almennari og víðtækari sem kröfuábyrgð er.
3 Páll Sigurðsson: Samningaréttur, bls. 156-157; Hans Viggo Godsk Pedersen: Kaution, bls. 22-
23; Henry Ussing: Aftaler, bls. 184-185.
Nefna má til hliðsjónar UIK 1992.162 en í þeim dómi voru málsatvik þau að við innritun unglings
í grunnskóla hafði móðir hans undirritað inntökueyðublað sem meðal annars hafði að geyma svo-
hljóðandi yfirlýsingu prentaða með smáu letri: „Forældre/værge bekræfter samtidig at have det
fulde dkonomiske ansvar i forbindelse med skoleopholdet, herunder - at man sammen með eleven,
ogsá pkonomisk stár inde for evt. erstatningskrav fra skolens side for skadevoldende handlinger
...“. A grundvelli þessarar yftrlýsingar var höfðað mál á hendur móðurinni til heimtu skaðabóta
vegna tjóns sem ungmennið hafði valdið og talið var því til sakar. Hin víðtæka skuldbinding
móðurinnar var ekki talin bindandi þar sem sérstök athygli hennar var ekki vakin á þessari ábyrgð.
8