Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 64

lögum heimalands neytanda, svo fremi sem þau veita honum betri rétt.131 Af
þessu leiðir að íslenskur dómstóll gæti þurft að beita ófrávíkjanlegum reglum
annars ríkis sem veita neytanda, sem býr í öðru landi, réttarvemd gagnvart
íslenskum aðila, enda þótt samið hafi verið um beitingu íslensks réttar.132
Akvæði 4. mgr. 5. gr. takmarkar gildissvið 5. gr. Þar kemur fram að ákvæði grein-
arinnar eigi ekki við um flutningasamninga (a-liður) eða þegai' neytandi kaupir þjón-
ustu sem að öllu leyti á að láta í té í öðm landi en heimalandi hans (b-liður). Rökin fyrir
íyrri undantekningunni um flutningasamninga byggist á því að reglur 5. gr. eigi illa við
um slíka samninga og veiti þær reglur sem er að fínna í 4. mgr. 4. gr. næga vemd í
þessum efnum.133 A það var bent að væri 5. gr. beitt um flutningasamninga leiddi það
m.a. til þess að heimalandslög neytanda giltu um flugmiða sem keyptur væri hjá flug-
félagi, en það væri ósanngjamt gagnvart félaginu. Auk þess gæti neytandi ekki með
sanngimi gert ráð fyrir því að lög heimalands hans giltu um kaup á t.d. venjulegum
lestar- eða flugmiðum, enda þótt kaupin væm gerð í heimalandi neytandans.134
Síðari undantekningin byggist á því að samningar af þessu tagi um þjónustu
hafi í reynd lítil eða engin tengsl við heimaríki neytandans. Hér eru einkum
hafðar í huga þær aðstæður þegar neytandi pantar gistingu á hóteli í öðru landi.
Er lagt til grundvallar að reglan gildi þó svo að hótelið hafi verið auglýst í
heimaríki neytandans.135 Talið er að við þessar aðstæður sé óeðlilegt að neytandi
geti beitt fyrir sig lögum heimaríkis síns.136
7. VINNUSAMNINGAR
7.1 Almennt
Á sviði vinnuréttar gætir ófrávíkjanlegra réttarreglna mjög til verndar laun-
þegum sem almennt eru taldir veikari aðilar samningssambands. Regla 6. gr.
tekur mið af þessum sjónarmiðum og setur frelsinu til að semja um lagaval í
vinnusamningum skorður sem miða að því að vemda launþega.137 Bent skal á
131 Lennart Pálsson: „Utkast till EG-Konventionen om tillamplig lag pá kontraktsrattsliga förplikt-
elser-Varderingfrán svensk synspunkt". NordTIR, 1980, bls. 163, tekur svo til orðaað ákvæðið veiti
neytanda rétt til að „plocka russinen ur kakan“. Sjá einnig Michael Bogdan: „1980 árs EG-konven-
tionen om tillámplig lag pá kontraktsrattsliga förpliktelser - Synspunkter betráffande den svenska in-
stállningen“. TfR 1982, bls. 26. Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 231, bendir á
það að þetta geti leitt til þess að fyrirtæki hafi ekki lagavalsákvæði í neytendasamningum, þannig að
einungis fari um samninginn samkvæmt lögum heimalands neytandans.
132 Sjá til hliðsjónar Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 231.
133 Sjá t.d. Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 24; Torben Svenné Schmidt:
Intemational formueret, bls. 231 og Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 704.
134 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 24.
135 Mario Giuliano & Paul Lagarde: OJ 1980 C 282, bls. 24. Sjá UfR 1988 626 0LD.
136 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 704.
137 Sjá Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 704. í Danmörku er talið að þessar reglur séu 1 góðu sam-
ræmi við þau sjónarmið sem lögð hafa verið til grundvallar í dönskum rétti. Sjá t.d. Allan Philip:
Dansk intemational privat- og procesret, bls. 343 o.áfr. og Ole Lando: Kontraktstatuttet. Danske
og fremmede lovvalgsregler om kontrakter, bls. 363 o.áfr.
172