Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Page 77

10. GILDISSVIÐ LAGA PEIRRA SEM VIÐ EIGA
10.1 Atriði sem taka ber tillit til
í 10. gr. er fjallað um gildissvið laga þess lands sem samningur vísar til
samkvæmt 3.-6. gr. og 12. gr. Fram kemur í 1. mgr. 10. gr. að lögin skuli einkum
taka til þessara atriða: a) túlkun samnings, b) efndir, c) afleiðingar vanefnda,
þ.m.t. ákvörðun bóta að svo miklu leyti sem þær eru ákvarðaðar samkvæmt
lagareglum, með þeim takmörkunum sem leiðir af réttarfarslögum um heimildir
dómstóla, d) mismunandi lyktir samninga, tómlæti og fymingu og e) afleiðingar
þess að samningur telst ógildur.
Eins og orðalagið „einkum“ ber með sér er upptalningin ekki tæmandi.
Ástæðan er sú að það er meginregla laga nr. 43/2000 að um öll samningaréttar-
leg álitaefni, sem ekki em sérstaklega undanþegin lögunum, fer samkvæmt
lögum þess lands sem gilda um samninginn. Af þessu leiðir m.a. að leysa skal
úr álitaefnum um dráttarvexti og upphæð þeirra samkvæmt þeim lögum.185
10.1.1 Túlkun
Samkvæmt a-lið 1. mgr. 10. gr. skulu þau lög sem gilda um samning einkum
gilda um túlkun. Leggja verður til grundvallar að undir hugtakið túlkun falli
bæði skýring og fylling samnings.186 Undir ákvæði þetta falla almennar túlkun-
arreglur þeirra laga sem gilda um samninginn, t.d. túlkunarreglur um staðlaða
samninga o.fl. I framkvæmd getur verið erfitt fyrir dómara að beita erlendum
túlkunarreglum, þar sem túlkun samninga er að miklu leyti háð aðstæðum í við-
komandi landi. Þannig kann að vera mikill munur á því hvemig íslenskir eða
enskir dómstólar túlka samninga.
10.1.2 Efndir
Af b-lið 1. mgr. 10. gr. leiðir að þau lög sem gilda um samning skulu einkum
gilda um efndir hans. Hér er átt við það hvaða skuldbindingu skuli efna, hver
skuli efna hana, gagnvart hverjum og hvar og hvenær inna skuli skuldbinding-
una af hendi.187 Guiliano og Lagarde nefna sem dæmi þá aðgæslu sem sýna
185 Torben Svenné Schmidt: Intemational formueret, bls. 250. Hann bendir á að úrlausn þess hvort
álitaefni falli undir svið samningaréttar sé komið undir dómstólum einstakra landa en upptalning 1.
mgr. 10. gr. Rómarsamningsins hafi þá þýðingu að þau atriði sem þar eru talin upp teljast ávallt á
sviði samningaréttar. Sjáeinnig Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 528, sem
bendir jafnframt á að dómstóll EB muni líklega leggja til gmndvallar sjálfstæða og rýmkandi skýr-
ingu Rómarsamningsins þegar heimilt verður að skjóta málum til úrlausnar dómstólsins.
186 Sjá t.d. Ole Lando: Kontraktstatuttet. Danske og fremmede lovvalgsregler om kontrakter, bls.
261 o.áfr. Norrænir fræðimenn hafa almennt greint hugtakið túlkun í tvo þætti, þ.e. annars vegar
skýringu (túlkun í þrengri merkingu) sem beinist að skilningi á tilteknum samningi og hins vegar
fyllingu sem varðar ákvörðun þess hvaða réttaráhrif samningur eigi að hafa á grundvelli réttarreglna
eða réttarheimilda. Sjá nánar Páll Sigurðsson: Samningaréttur. Reykjavík 1987, bls. 52-62.
187 Lennart Pálsson: Romkonventionen, bls. 99.
185