Tímarit lögfræðinga - 01.09.2003, Síða 83

Réttindi kröfuhafa og skyldur skuldara standa óhaggaðar hvort sem innlausn
eða yfirtaka réttar á sér stað eða ekki. Um réttindi og skyldur fer samkvæmt
þeim lögum sem gilda um hið upphaflega skuldarsamband. Þannig geta mis-
munandi lög gilt um aðalskuldbindinguna annars vegar og um skyldu þriðja
manns til að greiða og heimildir hans til að ganga inn í rétt kröfuhafa hins
vegar.212
í 2. mgr. 13. gr. er kveðið svo á að sama regla og fram kemur í 1. mgr. 13.
gr. eigi einnig við þegar sama samningsskyldan hvílir á mörgum aðilum og einn
þeirra hefur efnt skylduna gagnvart kröfuhafa. Af þessari reglu leiðir að regla 1.
mgr. 13. gr. gildir einnig þegar fleiri aðilar eru solidarískt ábyrgir til að greiða
kröfu á grundvelli sama samnings og einn þeirra hefur greitt kröfuhafanum.213
Þá geta skuldaramir einnig gert sérstakan samning sín í milli um endurkröfu og
gilda um þann samning almennar reglur 3. og 4. gr.
13. SÖNNUNARBYRÐI O.FL.
Það er almenn regla í alþjóðlegum einkamálarétti að beita skuli lögum dóm-
stólsríkis um réttarfarsleg atriði. Af þessum sökum er svo fyrir mælt í h-lið 2.
mgr. 1. gr. laga nr. 43/2000 að almennt falli utan gildssviðs laganna réttarfars-
reglur um sönnun og málsmeðferð nema að því leyti sem slíkt leiðir af 14. gr.
laganna.
í 1. mgr. 14. gr. laga nr. 43/2000 segir að hafi lög þess lands sem gilda um
samninga samkvæmt lögunum að geyma löglíkindareglur eða reglur um sönn-
unarbyrði skuli beita þeim.214 Leggja verður áherslu á að um sönnunarbyrðina
fer einungis eftir þeim lögum sem um samninginn gilda að svo miklu leyti sem
reglur þar að lútandi er að finna í samningalögum þess rikis. Að öðru leyti gildir
sú meginregla fortakslaust að um sönnun fer samkvæmt réttarfarslögum dóm-
stólsríkis. Hér er því um að ræða sérreglur um aðferðir við að sanna tiltekin atvik
sem hafa réttaráhrif á samningssambandið eða reglur um sönnunarbyrði. Ef
slíkar reglur eru til staðar í lögum þess lands sem eiga við um samninginn ber
að beita þeim reglum. I greinargerð með frumvarpi til laganna kemur fram að
þetta þyki eðlilegt þar sem reglur af þessu tagi séu í nánum tengslum við samn-
inginn sjálfan og geti ráðið úrslitum um það hvaða skuldbindingar verði taldar
felast í honum.215
í 2. mgr. 14. gr. er kveðið svo á að samninga eða ráðstafanir sem ætlað er að
hafa réttaráhrif megi sanna á hvem þann hátt sem heimill er samkvæmt íslensk-
212 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 709.
213 Sjá t.d. Peter Arnt Nielsen: Intemational privat- og procesret, bls. 527.
214 Sem dæmi um löglíkindareglu í íslenskum rétti má taka 68. gr. siglingalaga nr. 34/1985 þar sem
segir að skemmist farmur eða glatist meðan hann sé í vörslum farmflytjanda á skipi eða í landi beri
honum að bæta tjón sem af því hljótist nema ætla megi að hvorki hann né neinn maður, sem hann
ber ábyrgð á, eigi sök á tjóninu.
215 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 710.
191