Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1913, Page 11

7
Hjer er auðsjeð að ekki er um sullaveiki að ræða, þvi
maðurinn liefur verið hraustur áður, og veikin byrjaði meðan
hann var staddur á þingi.
Eklci verður heldur neilt ráðið af þvi, sem segir í Bisk-
upas. I. 120: »Maðr einn þrútnaði ákafliga, ok blés allan
kviðinn ok gerði digran sem naut. Kona hans hét . . . á hinn
heilaga Þorlák . . . ok varð liann skjótl heill.«
í Biskupasögunum er á þrem stöðum sagt frá vanlieilsu
sama sjúklingsins, og ber sögunum elcki allskostar vel saman,
og má sjá af því, hve varlega verður að fara í að nota þess
konar sögur. í Biskupas. I. 121 (Þorláks saga hin elsta) er
sagan styst og hljóðar svo: »Kona ein liafði vanheilsu mikla
af liræðilegum kviðsull xxx vetra; hon hét á liinn heilaga
Þorlák biskup sér til heilsubótar, en um nóttina fur inn þrett-
ánda dag sýndist henni Þorlákr biskup í svefni, en hon vakn-
aði a!heil«.
í Þorláks sögu hinni yngri er sagan af sömu konu svo
(Biskupas. I. 323):
»Sú var önnur kona, er halði innanmein um xxx vetra, með
svá miklum sárleik, at liún spjó löngum blóði; varð liún við
öngvær og auðkumul. Hún kenndi í meira lagi þá er nálgaðist
hátíð Þorláks hiskups. Þá liét liún á þann blezaða guðs vin,
ok fékk hún þegar mikla bót síns meins. En um kveldit fyrir
átía dag jóla var hún í kirkju þá er myrkt var vorðit; þá sá
hún Ijós mikit í sönghúsit innar ok mann skrýddan í ljósinu.
Þaðan af kenndi liún ekki kviðþrota, en var þó noklcut lítl
sárt flrir brjóstinu. En um nóttina firir geisladaginn sá hún
lieilagan þorlák biskup ganga í þat herbergi, sem liún lá í, olc
þaðan af var liún allieil með ölln«.
í Jarteinahók Þorláks biskups (lesin á alþingi 1199)
kemur sagan sama í 3. sinn (Biskupas. I. 353) og er þar
fylst; skulu lijer aðeins tekin upp þau alriði, sem framar eru
liinum og máli skifla:
»hon liafþi quiþ sull harþan oc héllligan . . . cn hon lá
ein vén a hveriom holfom manaþe oc spió þá bloþe. nér
fvllom mvnlogvm . . . «.
Eftir fyrsta áheit skánaði lienni mikið, »en þó var eN
nequer svlr i kviþe heNar«.
Þessi sjúklingur hefur að mínu áliti haft sullaveiki, livað
sem líður lækningunni af áheilnnum. Siðari sögurnar sýna það
miklu belur en liin fyrsta. Veikin liefur slaðið yfir 30 ár, og
sullurinn er harður, eins og tíll er eflir svo langan tíma. Hún