Hugur - 01.01.1995, Blaðsíða 20

18
Þorsteinn Gylfason
HUGUR
Þú skalt ekki stela.
Þú verður að segja Ólafi sannleikann.
Þú átt ekki að borða bara hollan mat.
Ég má ekki koma of seint f afmælið.
Kenning mín t „Valdsorðaskaki“ var afar einföld: af gildisdómum
leiðir engin boð. Þessu neitaði Vilhjálmur.
IV
Hvað leiðir af hverju?
Reynum nú að skilja kenninguna. Beitum fyrst einu saman brjóstviti.
Þá virðist blasa við að það leiðir ekki af því að Birtíngur er
skemmtileg bók að ég eða nokkur maður eigi að lesa Birtíng. Bókin
má sem bezt liggja óhreyfð á bókasöfnum sama hversu skemmtileg
hún er. Það leiðir ekki af því að veiðileyfakerfi er réttlátara en
kvótakerfi að ég eða einhverjir aðrir eigi að gera eitthvað í málinu.
Herðum nú á brjóstvitinu með ofurlítilli bóklegri rökfræði. Það að
eitt leiði af öðru í ályktun—afleiðsluályktun—merkir að við getum
ekki játað forsendunni og neitað niðurstöðunni.% Og auðvitað get ég
játað því að Birtíngur sé skemmtileg bók og neitað því að ég eigi að
lesa hann, til dæmis á þeirri forsendu að ég hafi engan áhuga á
skemmtilegum bókum. Eins er um veiðileyfakerfið. Ég get játað því
að leyfakerfi sé réttlátasta tækið til að stjórna nýtingu á takmarkaðri
auðlind, en neitað því að það eigi að koma því á, til dæmis á þeim
forsendum að það kosti of mikið umstang og rifrildi. Allt hið sama
virðist vera að segja um önnur dæmi. Ég get sagt:
Það er tóm eigingirni af Önnu að hjálpa Jóni, en hún á samt
að gera það.
Vilhjálmur segir ekkert sem gengur gegn þessum dæmum. Það
stendur því enn sem komið er að ekkert leiði af gildisdómum um hvað
okkur beri að gera.
8 Samanber aftur fyrmefnd rit Mikaels Karlssonar.