Hugur - 01.01.1995, Blaðsíða 151

HUGUR
Hugsum við með heilanum?
XII
149
Samt virðist hún leita mjög á suma, ef til vill vegna þess að þeir
ganga út frá því sem gefnu að fyrirbæri sem ekki verður vel fyrir
komið í tíma og rúmi hljóti að vera leyndardómsfull og óefnis-
kennd—eitur í beinum vísinda og efnishyg&ju eins og þau koma
þeim fyrir sjónir. Við höfum þó bent á það að hlaup sé einmitt
fyrirbæri af þessum toga; en hlaup er hvorki dularfullt né hafið yfir
efnisheiminn. Hlaup fer hvorki fram í fimmtu víddinni né særir það
fram ámáttka vofu frumspekilegrar tvíhyggju.
Óneitanlega er skuggamyndun um margt dularfyllri en hlaup. Samt
er ekki ríkari ástæða til þess að reyna að þvinga hana inn í ákveðin
hólf í rúmi og tíma fremur en hlaup. í stað þess að slíta sér út við að
finna henni nákvæman stað væri nær að leita nýrra spurninga og
frjórra um það efni. Þótt skuggamyndun sé nátengd heilastarfsemi er
engin gild ástæða til að ætla að hún fari fram í heilanum eða til að
halda eins og sumir að hún sé heilastarfsemi og ekkert umfram það.
Það að staðsetning hennar er þokukennd—jafnvel í svartaþoku—er
ekki sannfærandi ástæða.
Við tölum um hlaup og finnum því stað í raunheimi vegna þess
að slíkt viðhorf hefur hluverki að gegna í kerfí lýsinga og skýringa
sem við notum til að skipuleggja og skilja það sem fyrir okkur
kemur. Þetta kerfi er kerfið sem á við um breytni lífvera og efnislegra
gerenda af viðráðanlegri stærð. Það raskast ekki af þeirri staðreynd að
hlaup og ýmis önnur breytni, meðal annars póstviðskipti, verða ekki
staðsett með neinni nákvæmni. Og önnur lýsinga- og skýringakerfi,
svo sem skammtafræði, stærðfræði og hugfræði raskast ekki heldur
af því. I fljótu bragði sé ég enga ástæðu til þess að hin þokukennda
staðsetning skuggamyndunar skoðist sem vandamál, svo skelfilegt í
augum þeirra sem ég kalla taugatrekkta, að þeir finna sig knúna til að
gangast ekki við skuggamyndun eða til að smætta hana út í veður og
vind. Gagnstætt þessu virðist mér að skuggamyndun eigi heima í
kerfi lýsinga og skýringa sem við notum til að skilja hugarstarfsemi
og annað sem fyrir okkur kemur. Mér virðist að það að gangast við
skuggamyndun og eigna henni stað í heimi hér ógni hvorki því kerfi
né neinu öðru lýsinga- og skýringakerfi sem okkur er kært.