Hugur - 01.01.1995, Blaðsíða 130

128
Jörgen Pind
HUGUR
mína og þrjú börn og nokkra stúdenta í framhaldsnámi í
háskólabyggingunni. Hver viðstaddra fékk í hendur eitt af
spjöldunum, þannig að hver þeirra varð í reynd hluti Rökfræðings-
forritsins - undirforrit sem framkvæmdi sérstaka aðgerð, eða varð
hluti af minni þess. Hver þátttakenda átti að framkvæma eigið
undirforrit eða birta það sem í minni hans var skráð í hvert sinn sem
kallað var á það af forritshluta sem var á næsta þrepi fyrir ofan og
stjórnaði vinnslunni í það skiptið.
Þannig gátum við hermt eftir hegðun Rökfræðingsins með tölvu
sem sett var saman úr mannfólki. Hér hermdi náttúran eftir listinni
sem hermdi eftir náttúrunni. Þátttakendurnir báru engu meiri ábyrgð á
eigin athöfnum en þrællinn ungi í Menóni Platóns en þeim tókst að
sanna þær kennisetningar sem þeir fengu til meðferðar. Börnin
okkar voru þá níu, ellefu og þrettán ára og minnast þessa atburðar
enn greinilega (Simon 1991, bls. 206-207).
Þessi frásögn er allrar athygli verð því hér beittu þeir þremenningar
nákvæmlega sömu aðferð og Searle lýsti rúmum tveim áratugum
síðar í grein sinni. En ólíkt Kínaherbergi Searles var hér ekki um
hreina hugarsmíð að ræða heldur raunverulega prófun forrits með þvf
að láta fólk leika hlutverk einstakra undirforrita Rökfræðingsins.
Newell og Simon drógu hins vegar allt aðrar ályktanir af tilraun sinni
en Searle. Athygli þeirra beindist að kerfinu í heild en ekki að
einstaklingunum sem þátt tóku í tilrauninni. Kerfið í heild leiðir út
sannanir Principiu, ekki börn Simons eða aðrir sem þarna komu við
sögu. Tilraunin er einnig að því leyti athyglisverð að hún sýnir einkar
greinilega að tölvan sem slík er ekki gædd neinum sérstökum
eiginleikum sem eru nauðsynlegir til að geta leyst verkefni af þessu
tagi - það eina sem skiptir máli er að forskriftinni sé rétt fylgt, engu
skiptir hvort börn eða rafrásir eiga hlut að máli.
Hotfiðfrá efnislegum táknkerfum
Áberandi hefur orðið innan gervigreindar (og jafnframt í hugfræði) á
síðustu árum að menn hafa í auknum mæli horfið frá kenningasmíði
sem byggir á efnislegum táknkerfum eins og þeim sem hér hefur verið
lýst. Aherslan hefur beinst frá samlíkingu hugar og hugbúnaðar en
fræðimenn þess í stað beint sjónum sínum að samlíkingu heila og
tölva (þó ekki í anda von Neumanns). Fyrir þessu eru margvíslegar
ástæður. Ein er vafalítið sú að hin efnislegu táknkerfi hafa ætíð átt sér