Hugur - 01.01.1995, Blaðsíða 107

HUGUR
Vélmenni
105
munurinn á veruleika og eftirlíkingu yfirleitt óljós eða enginn. Sem
dæmi um svona hluti má nefna stól. Stóll skilgreinist af tilgangi
sínum. Hann er til að sitja á og eftirlíking af stól er raunverulegur
stóll ef það er hægt að sitja á henni. Það er ekkert vit í að segja um
slíka eftirlíkingu að hún sé nánast óþekkjanleg frá alvöru stól en samt
bara eftirlíking. Sem dæmi um hlut sem ekki skilgreinist af tilgangi
sínum eða hlutverki má nefna ljósmynd. Það er alveg sama hvað við
teiknum nákvæma eftirlíkingu af ljósmynd hún verður ekki
alvöruljósmynd heldur bara eftirlíking og það er fullt vit í að spyrja
hvort mynd sem enginn þekkir frá ljósmynd sé raunveruleg eða
fölsuð.
Margvíslegir andlegir hæfileikar skilgreinast af tilgangi eða
hlutverki. Sem dæmi má nefna fyndni. Ef vélmenni getur fengið fólk
til að veltast um af hlátri þá hljótum við að eigna því alvöru fyndni.
Það er einfaldlega ekkert vit að tala um eftirlíkingu af fyndni. En hvað
með hugsun og skilning? Geta verið til eftirlíkingar af hugsun og
skilningi?
5. Kafli: Hugsun og skilningur
Formhyggja um hugsun var komin fram þegar á 17. öld og hún á
sér enn eldri rætur í nafnhyggju (nómínalisma) 14. aldar. Flestir þeir
sem fást við gervigreindarfræði og telja að tölvufræðin sé lykill að
nýjum uppgötvunum í sálarfræði aðhyllast einhvers konar form-
hyggju. Þeir frægu gervigreindarfræðingar Newell og Simon orða
formhyggju sína svona:
Rannsóknir í rökfræði og tölvufræði hafa sýnt að vitsmunir eru
fólgnir í efnislegum táknkerfum. /.../
Táknkerfi er safn af munstrum og ferlum. Ferlin geta framleitt
munstur, eyðilagt þau og breytt þeim. Mikilvægasti eiginleiki
munstranna er sá að þau geta staðið fyrir hluti, ferli eða önnur
munstur og ef munstur stendur fyrir ferli er hægt að túlka það. Túlkun
er í þvf fólgin að framkvæma viðkomandi ferli. Tveir merkustu
O O
flokkar táknkerfa sem okkur er kunnugt um eru menn og tölvur. J
Frægustu rök sem fram hafa komið gegn kenningu Turings eiga að
sýna að formhyggja um hugsun geti ekki staðist. Þessi rök setti
23 Newell og Simon 1976 bls. 130.