Hugur - 01.01.1995, Blaðsíða 53

HUGUR
Reikniverk og vitsmunir
51
gert einhvern þessara hluta og aðferðinni sem vélin gæti notað lýst,
þá láta menn sér yfirleitt fátt um finnast. Þeir hugsa sem svo að
aðferðin (hver svo sem hún kann að vera) sé heldur lágkúruleg (því
hún er óhjákvæmilega vélræn). Sjá orðin sem eru innan sviga í
tilvitnuninni í ræðu Jeffersons á blaðsíðu 47.
Andmœli frú Lovelace
ítarlegustu upplýsingar sem við höfum um greiningarvél Babbage er
að finna í minnisblöðum frú Lovelace (1842). Hún segir:
„Greiningarvélin sýnir enga tilburði til að eiga upphaf að nokkrum
hlut. Hún getur gert hvaðeina sem við vitum hvernig á að skipa
henni að gera“ (skáletur Lovelace). Hartree (1949) tekur þessa
fullyrðingu upp í tilvitnun og bætir við:
Af þessu leiðir ekki að ómögulegt sé að búa til rafeindabúnað sem
„hugsar sjálfstætt" eða, svo notað sé líffræðilegt orðalag, hægt er að
byggja skilyrt viðbrögð inn í sem mundu gagnast sem undirstaða
undir „nám“. Þróunin upp á síðkastið gefur tilefni til þess að spyrja
hvort þetta sé fræðilega mögulegt og sú spurning er áhugaverð og
heillandi. Á þessum tímum virtist mönnum ekki að vélarnar sem
þeir smíðuðu, eða hugðust smíða, hefðu þennan eiginleika.
Um þetta er ég algerlega sammála Hartree. Það er eftirtektarvert að
hann fullyrðir ekki að þær vélar sem um ræðir haft verið án þessa
eiginleika heldur aðeins að þau gögn sem frú Lovelace hafði aðgang
að haft ekki gefið henni tilefni til að álíta þær hafa hann. Það er
fullkomlega mögulegt að þær vélar sem um ræðir hafi í vissum
skilningi haft þennan eiginleika. Gerum ráð fyrir að einhver stakræn
vél haft þennan eiginleika. Greiningarvélin var altæk stafræn tölva
svo ef hún hefði haft nægilegan hraða og nægilegt geymslurými þá
hefði verið hægt, með forritun, að láta hana herma eftir þeirri vél.
Sennilega datt Babbage og greifafrúnni þessi rök aldrei í hug. Það er
heldur ekki við því að búast að þau hafi sagt allt sem hægt er að segja
um þetta mál.
Þessi spurning verður aftur til athugunar þegar fjallað verður um
vélar sem læra.
Tilbrigði við andmæli frú Lovelace eru á þá leið að vél geti aldrei
„gert neitt algerlega nýtt“. Það má verjast þessari gagnrýni um