Sumargjöf - 01.01.1907, Page 52

48
Sumargjöf.
Menningin fer í stórum öldum iíir jörðina, en
sú grein fegurðarkendarinnar, sem skinjar náttúru-
feguð, er jafnan á öldufaldinum. Þetta má sjá á
því, að hún kemur mest fram hjá þeim þjóðum, sem
þroskamestar eru. 1 fornum, indverskum skáldskap
kemur hún Ijóst fram (Kalidasa) og eins hjá Sem-
itum (Jobsbók, Lofkvæði Salomons). Einkum ber
þó mikið á henni lijá Grikkjum. Enda var alt Iíl’
þeirra tvinnað og oíið saman við fegurðina.
En fáfróð, stríðandi kirkja, sorgbitin og dimm,
trúði því, að guð liefði bölvað jörðinni og liún væri
dimmur dalur og dauðans skuggi. Þá hrundu menn
fegurðarinnar glöðu goðþjóð al' stóli og töldu það
sind að gleðjast af fegurð náttúrunnar.
En er landafundirnir miklu hófust og endurreisn-
artíminn rann upp iíir Norðurálfuna, þá þróaðist
glöggleiki manna á náttúrufegurð. Lengi þólti þó
það eitt fagurt, sem smáfrítt var og unaðslegt, en
talið er að Rousseau haíi íirstur lokið upp augum
tímans, svo að hann sá þá náttúrufegurð, sem livíl-
ir ifir hrikalegum hlutum, svo sem hömrum, klungr-
um og gjám. En sá maður er og nærri öldufaldin-
um á hinni nýju menningarbáru. Sannast því hér
það, sem fir var sagt, að skilningur manna á nátt-
úrufegurð væri jafnan efst á menningaröldunni. Þá
er kendin ekki að neinu leiti miðuð við hag sjá-
andans.
Hinir fornu íslendingar, forfeður vorir, hafa ver-
ið einhver hin best menta þjóð firir ílestra hluta
sakir. Má meðal annars sjá það á þvi, að fegnrðar-
kendin var mjög þroskuð hjá þeim. Og næg dænn
iná lelja, sem sína að þeir liöfðu og þá grein henn-