Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Side 12

Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Side 12
12 ítrekað frumvörp um málið en án árangurs (Alþt. 1963, 84. lögþ. a:215; Alþt. 1964, 85. lögþ. a:68; Alþt. 1965; 86. lögþ. a:52). Flutningsmenn bentu á að samfélagslegar breyt- ingar hefðu haft þau áhrif að þörf væri á auknum stuðningi hins opinbera í þessum efnum. En þrátt fyrir stuðning frá ýmsum samtökum kvenna, t.d. kvenréttindafélagi íslands, við þetta mál fékk frumvarpið ekki brautargengi á alþingi. Forsaga laga um fæðingarorlof er um margt svipuð. Það mál var einnig rætt talsvert fyrst eftir að lög um almannatryggingar höfðu verið sett 1946 og svo aftur í upphafi sjöunda áratugarins þegar Margrét Sigurðardóttir, þingmaður alþýðubandalagsins, flutti frumvarp um málið. Fyrir 1946 var að finna ákvæði um fæðingarstyrki í lögum um alþýðutryggingar nr. 50/1936 og í lögum um meðgjöf með óskilgetnum börnum nr. 4/1900. Segja má að í lögum um almannatryggingar frá 1946 (nr. 50/1946) hafi verið að finna vísi að réttindum til greiðslna til mæðra í fæðingarorlofi. Samkvæmt lögunum áttu allar mæður rétt á 80 kr. greiðslu við fæðingu en „þar að auki áttu þær, sem stunduðu vinnu utan heimilis að fá til viðbótar 140 krónur á mánuði í þrjá mán- uði, gift kona þó því aðeins að maður hennar gæti ekki séð heimilinu farborða“ (Lög um almannatryggingar nr. 50/1946). Þetta fyrirkomulag var gagnrýnt af Skúla Guð- mundssyni, þingmanni Framsóknarflokksins, sem benti á að hér væri verið að gera upp á milli mæðra og réttlátara væri að allar mæður ættu sama rétt. Eftir ítrekaðar tilraunir til að ná fram breytingum náði þetta sjónarmið hans fram að ganga og lögun- um var breytt árið 1950 (Alþt. 1950, 70. lögþ. a:238). Eftir þessa breytingu varð styrkur vegna fæðingar sama upphæð fyrir allar mæður og upphæðin var miðuð við kostnað við fæðingu á fæðingarstofnun. Mæður fengu upphæðina einungis greidda ef um heimafæðingar var að ræða en annars rann hún beint til viðkomandi heilbrigðisstofnunar (Guðný Björk Eydal, 2005a). Eftir þessa breytingu varð hlé á tillögum um breytta tilhögun fæðingarorlofs þar til árið 1960 en þá mælti Margrét Sigurðardóttir, þingmaður alþýðubandalagsins, fyrir frumvarpi um þriggja mánaða fæðingarorlof til allra vinnandi mæðra. Margrét benti á að mæður í til- teknum stéttarfélögum hefðu öðlast slíkan rétt, t.d. opinberir starfsmenn með lögum um réttindi og skyldur opinberra starfsmanna (nr. 38/1954), og því væri mikilvægt að tryggja öllum vinnandi konum slík réttindi. Frumvarpi Margrétar var vísað til ríkis- stjórnarinnar (Guðný Björk Eydal, 2005a). Þessi atburðarás sýnir að á þessu tímabili, 1944–1972, skilgreindu íslensk stjórnvöld umönnun ungra barna fyrst og fremst sem verkefni og ábyrgð foreldra. Þó að dag- heimili og leikskólar fengju rekstrarstyrki af opinberu fé taldi ríkisvaldið ekki þörf á að setja löggjöf um málaflokkinn. kostnaði vegna fæðingar barns var einungis mætt með styrkjum vegna kostnaðar við sjálfa fæðinguna en ekki vegna umönnunar barns- ins á fyrsta æviskeiðinu, m.ö.o. foreldrar báru sjálfir annan kostnað. Opinber stuðning- ur fólst í heilbrigðisþjónustu, mæðra- og ungbarnavernd sem stóð öllum mæðrum til boða án endurgjalds, en markviss stuðningur vegna umönnunar var ekki fyrir hendi. Þró­Un og e inkenni í s­ lens­krar Um­önnUnars­tefnU 144–2004
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.