Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Blaðsíða 71

Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Blaðsíða 71
71 Rétt barna til að tjá eigin skoðanir má rekja til aukinnar vitundar um réttindi barna (e. Children’s right movement), sem upphaflega beindist að vernd barna en hefur á síðustu árum þróast í þá átt að líta á börn sem fullgilda borgara sem eiga rétt til þátttöku og ákvarðana. Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, sem samþykktur var á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna árið 1989 og undirritaður af íslands hálfu árið 1990, er afrakstur þessarar hreyfingar og markaði stórt skref í þá átt að viðurkenna rétt barna til að láta í ljósi skoðanir sínar og hafa áhrif á líf sitt (Samn- ingur Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins, 1997). í 12. grein sáttmálans, 1. lið, segir: aðildarríki skulu tryggja barni sem myndað getur eigin skoðanir rétt til að láta þær frjálslega í ljós í öllum málum sem það varða, og skal tekið réttmætt tillit til skoðana þess í samræmi við aldur þess og þroska. Hæfni barna til að taka þátt í rannsóknum og tjá eigin skoðanir var lengi vel dregin í efa. En eigindlegar rannsóknaraðferðir og fjölbreyttar aðferðir við gagnasöfnun hafa opnað augu rannsakenda fyrir þeim möguleika að leita eftir sjónarmiðum barna. Rann- sóknir þar sem notaðar eru fjölbreyttar aðferðir til að afla gagna hafa jafnframt sýnt að börn eru áreiðanlegir heimildamenn og fær um að gefa gagnlegar og áreiðanlegar upplýsingar ef notaðar eru réttar aðferðir. Að­ hlust­a á börn – hvert­ leið­ir það­? Mikilvægi þess að hlusta á raddir barna og hafa þau með í ákvarðanatöku og mati á skólastarfi er eins og áður sagði nú viðurkennt. Þetta er ögrandi staða fyrir kennara jafnt sem stefnumótendur og vekur upp grundvallarspurningar. Sem dæmi má nefna: Hvernig förum við að þessu? Getum við hlustað á raddir allra barna eða bara sumra? Heyrast sumar raddir betur en aðrar? Eiga börn auðveldara með að láta í ljósi sum við- horf en önnur? Hvað gerum við með upplýsingarnar? Hvernig eigum við að bregðast við því sem börnin segja? Hvert er hlutverk kennarans? Þetta eru allt grundvallar- spurningar þegar menn velta fyrir sér lýðræði í skólastarfi. Hæfni barna til að vera virkir þátttakendur og réttur þeirra til að hafa áhrif á um- hverfi sitt er nú talinn ótvíræður. En hvað felst í því að hlusta á börn og hvað ber að varast? anne Trine kjörholt og samstarfsmenn hennar hafa bent á hugsanlegar hættur samfara þessu (kjörholt, 2005; kjörholt, Moss og Clark, 2005). Þau benda m.a. á að ef í framhaldi af því að hlusta á börn í leikskólum er farin sú leið að leggja ofuráherslu á frelsi og val barnanna til að mæta einstaklingsóskum skapist sú hætta að aðrir nauð- synlegir þættir, eins og umhyggja, samvinna og samstaða, falli í skuggann. Þau benda á að allir einstaklingar, hvort sem um er að ræða ung börn eða fullorðið fólk, séu stundum sjálfstæðir og stundum ósjálfstæðir, stundum hæfir og sterkir og stundum óhæfir og veikir. Þótt svo börn séu talin sterk og hæf og hafi rétt til að láta í ljósi skoð- anir sínar eru þau líka viðkvæm og þurfa á umhyggju og vernd að halda. kjörholt og félagar benda einnig á að börn eigi erfiðara með að láta í ljósi sumar skoðanir og viðhorf en önnur og nefna sem dæmi þörfina fyrir væntumþykju og ást. Þau telja jó­Hanna e inars­dó­tt i r
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.