Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Blaðsíða 19

Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Blaðsíða 19
1 boðið á dagvist fyrir börn undir þriggja ára aldri. Þetta má að miklu leyti skýra með áherslum á greiðslur til foreldra vegna umönnunar eftir að fæðingarorlofi lýkur. Þess háttar greiðslur hafa verið fyrir hendi í Finnlandi allt frá árinu 1985 og frá 1990 öðluð- ust finnskir foreldrar rétt á slíkum greiðslum allt þar til barnið nær þriggja ára aldri. Greiðslurnar má einnig nota til að greiða öðrum fyrir að annast um barnið svo lengi sem barnið nýtir sér ekki lögvarðan rétt sinn til leikskóladvalar. Vegna þess að rétt- urinn er tryggður með lögum hefur verið á það bent að hér sé um raunverulegt val foreldra að ræða á milli leikskóla og þess að haga umönnun barns með öðrum hætti (Salmi og Lammi-Taskula, 1999). í Noregi hefur einnig verið þróað kerfi heimagreiðslna fyrir foreldra barna yngri en þriggja ára. Ef barnið er ekki í leikskóla fá foreldrar greidda þá upphæð sem annars hefði verið til niðurgreiðslu vegna leikskólapláss, en sé barnið í leikskóla hluta úr degi geta foreldrar fengið greiddan hluta af upphæðinni (Lov om kontantstøtte til smabarns­ foreldre nr . 73/1997–8). í Noregi hefur börnum ekki verið tryggður lagalegur réttur til leikskólavistar eins og í Finnlandi, og því hefur það verið gagnrýnt að foreldrar hafi ekki átt raunverulegt val hvað varðar vistunarúrræði og kerfið hafi þau áhrif að draga úr atvinnuþátttöku mæðra (Leira, 1999; 2002). Mikilvægt er að hafa þessa þróun í huga þegar tölur um framboð á dagvist eru skoðaðar þar sem þessi úrræði hafa aug- ljóslega haft talsverð áhrif á framboð dagvistar bæði í Noregi og Finnlandi. í Noregi setti ríkisstjórn, sem tók við völdum sumarið 2005, inn ákvæði í stjórnarsáttmála þess efnis að stefna beri að auknu framboði á leikskólum og því að dvöl í leikskóla verði lögvarinn réttur allra barna. Þegar markmiðinu um leikskóla fyrir öll börn verður náð á smám saman að draga úr greiðslum til foreldra og stefnt er að því að þær verði eingöngu með eins og tveggja ára börnum (Plattform for regeringssamarbeidet mellom Arbeiderpartiet, Sosalistisk Venstreparti og Senterpartiet, 2005). í Svíþjóð voru sett lög um slíkar greiðslur 1993 en þau voru numin úr gildi við ríkisstjórnarskipti árið 1994 þegar Sósíaldemókratar tóku við stjórnartaumum af sam- steypustjórn hægri flokka (Björnberg og Eydal, 1995). í Danmörku var þróunin með nokkuð öðrum hætti því foreldrar ungra barna fengu rétt til að vera heima til að gæta barna sinna í tiltekinn tíma (26–52 vikur) samkvæmt lögum frá 1992, sem ætlað var að vinna gegn atvinnuleysi. Hugmyndin var að með því að gefa foreldrum tækifæri til lengri samveru með börnum sínum mætti um leið skapa atvinnutækifæri fyrir aðra. Greiðslurnar námu í upphafi um 80% af atvinnuleysisbótum, voru lækkaðar í 60% árið 1998 en kerfið var aflagt árið 2002 (Rostgaard o.fl., 1998; Rostgaard, 2002). Hér- lendis hafa ekki verið sett lög í þessa veru en hugmyndir um greiðslur til foreldra verið ræddar í einstökum sveitarfélögum og frá og með hausti 2006 hafa nokkur sveit- arfélög ákveðið að hefja slíkar greiðslur. öll Norðurlöndin hafa gert breytingar á lögum um fæðingarorlof á síðastliðnum áratug. Réttindi hafa aukist, einkum og sér í lagi réttindi feðra. Á sjöunda og áttunda áratugnum breyttu öll Norðurlönd gildandi löggjöf um fæðingarorlof í því skyni að veita feðrum möguleika á þátttöku í fæðingarorlofi. Þrátt fyrir þetta var það reynsla í öllum löndunum að feður nýttu þessi réttindi í mjög takmörkuðum mæli (Leira, 2002). Þá hófst umræða um að breyta lögunum í þá veru að feður öðluðust sjálfstæðan rétt til gUð­ný Björk ey­dal
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Uppeldi og menntun

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.