Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Side 72

Uppeldi og menntun - 01.07.2006, Side 72
72 að skólasamfélag þar sem áhersla er lögð á umhyggju, samskipti og tilfinningalegan stuðning skipti sköpum svo börn upplifi sig sem hæf og sterk og verði virkir þátttak- endur í daglegu lífi í leikskólum. athyglisvert er að bera þessa umræðu saman við kenningar Nel Noddings (1992) sem telur umhyggju (e. care) vera undirstöðu menntunar og náms. Umhyggja sam- kvæmt skilgreiningu Noddings felur m.a. í sér samskipti (e. relationships), samlíðan (e. sympathy), næmi (e. receptivity) og tengsl (e. relatedness). Gagnkvæmni er milli þess sem veitir umhyggjuna og þess sem þiggur hana, þannig að báðir hafa ágóða af samskiptunum og báðir leggja sitt af mörkum. Noddings telur það grundvallaratriði í allri menntun að veita börnum umhyggju, kenna þeim að taka á móti umhyggju og sýna öðrum umhyggju. Umræðan um réttindi, þátttöku og ákvarðanatöku barna í skólastarfi vekur einnig upp spurningar um ábyrgð kennarans. kjörholt og félagar (2005) benda á að fullorðnir beri ábyrgð á því að skapa umhverfi sem tryggir lífsgæði barna. Virðing fyrir hæfni barna og viðurkenning á réttindum þeirra dregur ekki úr ábyrgð hins fullorðna. kennari ber ábyrgð á að því að skapa umhverfi og aðstæður þar sem lögð er áhersla á hlustun, tilfinningalegra vellíðan og lýðræði. Þessi röksemdarfærsla er í anda John Deweys (2000) sem varaði við því að líta á frelsi sem markmið í sjálfu sér. Dewey lagði áherslu á að nemandinn tæki þátt í að móta nám sitt, en gerði skýran greinarmun á áformum og löngunum. Hann vildi að tillit væri tekið til óska og áforma nemenda en varaði við því að stundaráhugi barnsins fengi að ráða. Hann lagði mikla áherslu á mikilvægi samskipta barnsins og kennarans og á hlutverk kennarans sem skipuleggj- anda sem bæri ábyrgð á að skapa samfellu í námsreynslu barna. „Án reglna er enginn leikur“ sagði hann (Dewey, 2000, bls. 62). kjörholt og samstarfsfólk hennar (kjörholt, 2005; kjörholt, Moss og Clark, 2005) benda einnig á að raddir barna endurspegli að mörgu leyti þær aðstæður og það sam- hengi sem þau tilheyra. Þegar við hlustum á börn þurfum við því einnig að greina á gagnrýninn hátt þær félagslegu og stofnanalegu aðstæður sem þeim hafa verið skap- aðar af hinum fullorðnu og þá valmöguleika sem börnunum bjóðast. Hugmyndir annarra fræðimanna lúta að því sama, og lögð er áhersla á að litið sé á börn, líf þeirra og atferli sem hluta af félagslegu kerfi í félagslegum og menningarlegu samhengi (Graue og Walsh, 1998; Saljö, 1991; Schweder, 1991). Bruner (1996) hefur bent á að menntun og kennsla eigi sér stað í menningarlegu samhengi og jafnframt að börn séu mjög móttækileg fyrir umhverfi sínu og áfram um að tileinka sér þá menningarhætti (e. folkways) sem þau sjá í nánasta umhverfi sínu. Það má því leiða líkum að því að raddir barna og það hvernig þau líta á þátttöku sína og áhrif sé háð því samhengi sem þau lifa í. Fyrri rannsók­nir allmargar rannsóknir á viðhorfum barna til leikskólans, líðan þeirra og þátttöku hafa verið gerðar á undanförnum árum. Þekkt er rannsókn Clark og Moss í breskum leik- skólum, en jafnhliða rannsóknarverkefninu þróuðu rannsakendur heildstæða aðferð til að nota í rannsóknum með börnum, svokallaða Mósaik-aðferð (Clark og Moss, l e iks­kó­l inn frÁ s­ jó­narHó­l i Barna
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Uppeldi og menntun

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.