Uppeldi og menntun - 01.01.2008, Blaðsíða 5

5
frá ritstjóra
Samþykkt voru ný lög skömmu fyrir þinglok á Alþingi á liðnu vori um hvert skólastig,
frá leikskóla til háskóla, auk laga um menntun og ráðningu kennara og skólastjórn-
enda við leikskóla, grunnskóla og framhaldsskóla. Með lögunum eru menntunarkröf-
ur til kennara á öllum skólastigunum þremur samræmdar og í fyrsta skipti er starf
leikskóla kennara lögverndað. Jafnframt felst í lögunum viðurkenning á mikilvægi
kennarastarfsins og menntunar kennara, þar sem nú er gerð krafa um meistarapróf
til að öðlast rétt til starfsheitanna leikskólakennari, grunnskólakennari og framhalds-
skólakennari. Þetta er ánægjulegur atburður á aldarafmæli kennaramenntunar hér á
landi. En þetta er ekki eini atburðurinn á þessum merku tímamótum í sögu kenn-
aramenntunar. fyrstu doktorarnir í menntunarfræðum voru brautskráðir frá Kenn-
araháskóla Íslands í júní á þessu ári og í haust sameinast þessi aldargamla kennara-
menntunarstofnun og Háskóli Íslands og lýkur þar með vegferð Kennaraháskólans
sem stofnaður var á grunni Kennaraskóla Íslands.
Þessir atburðir marka tímamót í kennaramenntun hér á landi. Með lögum um
menntun og ráðningu kennara og skólastjórnenda er menntamálaráðherra fengið
það vald að ákveða inntakið í menntun leik-, grunn- og framhaldsskólakennara og
skilgreina lágmarkskröfur um vægi kennslu- og uppeldisfræða annars vegar og fag-
greina hins vegar. Nú verður það ekki lengur háskólanna að ákveða inntak mennt-
unarinnar heldur er ráðherra fengið reglugerðarvald þar að lútandi, svipað og tíðkast
í nágrannalöndunum. Efasemdir kunna að vera um það hversu æskilegt þetta er en
mikilvægt er að vel takist til því lengi hefur verið tekist á um inntak kennaramennt-
unar, eins og fram kemur í viðtali við Ólaf J. Proppé, rektor Kennaraháskólans, sem
birtist í þessu hefti Uppeldis og menntunar. Ágreiningurinn lýtur að því hver hinn við-
urkenndi forði sérþekkingar er eða á að vera í menntun kennara. Þessi ágreiningur er
ekki einskorðaður við íslenska umræðu um skólastarf heldur er hann alþjóðlegur og
lýtur að því hvort leggja beri áherslu á þekkingu kennarans á fræðasviðum einstakra
námsgreina skólans eða kennslu- og uppeldisfræði sem sérþekkingu kennarans.
Til eru þeir sem halda því fram að þekking í kennslufræði, þ.e. á námskrá, bekkj-
arstjórnun, áhugahvöt, kennsluaðferðum, agastjórnun, einstaklingsmun, námsmati,
ígrundun og sjálfsmati o.fl., sé afar takmörkuð og sé fyrst og fremst reynsluþekking.
Þess í stað leggja þeir megináherslu á að kennarar hafi fræðilega undirstöðuþekkingu
á þeim þekkingarsviðum sem námsgreinar grunnskólans tilheyra. Darling-Hammond
(1990) gagnrýnir slíkar skoðanir og segir þær sambærilegar því að ætla sér að þjálfa
lækna í að meðhöndla krabbamein án þess að þeir hafi nokkurn grunn í líffærafræði,
lífeðlisfræði, líffræði eða meinafræði. Markmiðið eigi að vera að mennta kennara til að