19. júní - 19.06.2000, Qupperneq 24

hefur k/nið í hinum aðskiljanleg-
ustu táknkerfum sem nútímasam-
félag er samsett úr? Ahugi á
kynjafræðilegu sjónarhorni fer
vaxandi. Akveðin lægð hefur
verið í kvennabaráttu síðastliðin
ár en Soffía Auður telur að fem-
inískur hugsunarháttur sé aftur á
uppleið sem skýri að vissu leyti
vaxandi áhuga fyrir faginu.
Rannsóknastofa í kvennafræð-
um við Háskóla íslands hefur
komið að uppbyggingu og skipu-
lagningu námsins. Rannsóknastof-
an er hugsuð sem miðstöð til að
efla rannsóknir í kvennafræðum.
Ymsar kynjafræðilegar bækur hafa
verið gefnar út á vegum Rann-
sóknastofunnar, núna síðast
greinasafn tileinkað fræðum
frönsku skáldkonunnar og heim-
spekingsins Simone de Beauvoir
Rannsóknastofan heldur ráð-
stefnur og fundi og á meðan
háskólaárið stenduryfireru reglu-
legir fundir í hádeginu á fimmtu-
dögum, sem eru opnir öllum og
hafa verið mjög vinsælir
I vetur var stigið mikilvægt skref
innan Háskóla Islands þegar
ráðið var í fyrstu lektorsstöðuna
sem skilgreind er sem kynja- eða
kvennafræðileg staða. Þetta var í
guðfræðideildinni, en þar var dr
Arnfríður Guðmundsdóttir ráðin
lektor í kvennaguðfræði og
kennir hún næsta vetur fjögur
námskeið innan guðfræðideildar
sem einnig eru í boði sem val-
námskeið í kynjafræðí. „Þetta er
fyrsta staðan sem var sérstaklega
auglýst sem kynjafræðileg staða.
Það er merkilegt að það skuli
vera staða innan guðfræðinnar
og hefur verið haft á orði að
kraftaverk hafi gerst í guðfræði-
deildinni," segir Soffía Auðun
Hún telur að tilurð kynjafræð-
innar sem sérstaks fags innan
vébanda Háskóla Islands hafi
verið liður í mjög eðlilegri þróun
hér á landi og í raun hefði slíkt
nám átt að vera valkostur fyrir
nemendur Háskólans miklu fyrn
Kynjafræði er orðin umfangsmik-
ið rannsóknarsvið og er fræða-
Ný kynjasýn
Sóley Stefánsdóttir
útskrifast í vor frá Háskóla
íslands með BA-gráðu í
guðfræði með kynjafræði
sem aukagrein. Sóley hóf
nám í kynjafræðum skóla-
árið 1998-1999 og stund-
aði námið samhliða guð-
fræðináminu.
Af hverju valdir þú nám í kynjafræðum?
Eg tók námskeið í guðfræðinni sem bar yfirskriftina Kristin siðfræði
og kvennagagnrýnin, en það kveikti áhuga minn á frekara námi í
kynjafræðilega átt. Námið er aðeins hægt að taka sem valfag en ég
hefði viljað taka það sem aðalfag ef sá kostur hefði verið í boði.
Hvað fékkst þú út úr því að stunda nám í kynjafræðum?
Mér fannst námið í kynjafræðum mjög ferskt og skemmtilegt, það
er þverfaglegt svo um töluvert val er að ræða. Ég tel þverfagleika
námsins mjög jákvæðan því víðsýnin eykst þegar komið er víða
við. Það sem ég fékk sérstaklega út úr þessu námi má kalla kynja-
fræðilega meðvitund. Þá á ég við að með því að skoða hin ýmsu
svið mannlífsins með augum kynjafræðinnar er óhjákvæmilegt að
sjá hvernig öll svið samfélagsins hafa þessa vídd, hvort sem litið er
til stjórnmála, barnauppeldis, bókmennta, menningar, sögu eða
hugmynda um mannsli1<amann, svo eitthvað sé nefnt. Stutt er
síðan kynjamyndir samfélagsins fóru að riðlast og eru hugmyndir
okkar um hlutverk og eðli kynjanna ennþá að mörgu leyti í úrelt-
um skorðum, sem leiðir oftar en ekki til ójafnréttis og misréttis. Ef
við viljum búa í samfélagi sem býður öllum þegnum sínum jafnan
rétt, hvort sem er í launum, námi, heimilisaðstæðum eða fæðingar-
orlofi tel ég að þessi kynjasýn verði að vera til staðar
Getur þú í stuttu máll sagt frá einhverju spennandi verkefni/ritgerð
sem þú gerðir á meðan þú varst við nám í kynjafræðum?
Ég hef gert ýmiskonar skemmtileg verkefni og ritgerðir í þessu
námi. Það skemmtilegasta og viðamesta sem ég hef unnið í
kynjafræðum er rannsókn sem ég fékk styrk frá Nýsköpunarsjóði
námsmanna til að framkvæma.Yfirskrift ritgerðarinnar er „Fram-
setning kynferðis í barnabókum og áhrif hennar á mótun barna."
Þar var lykilspurningin þessi: Að hvaða leyti mótar framsetning
kynjanna börnin? Þar fjallaði ég um félagslega mótun kynjanna út
frá hugmyndum Judith Butlen en hún heldur því fram að kyngerv-
ið verði til í sífelldri klifun á orðræðu hins gagnkynhneigða norms,
þar sem hin eina rétta lausn er hefðbundin fjölskyldumyndun
með föstum kynjamyndum. Þessa klifun eða ítrekun má finna f
allri okkar menningarframleiðslu, þar sem ímyndir kynjanna eru
sterkar Ég innihaldsgreindi barnabækur til að greina þær kynja-
myndir sem þar var að finna, og má segja að ímyndirnar hafi verið
mjög kyn-staðlaðar En ég gekk út frá þvi' að gagnvirkni ætti sér
stað á milli bókarinnar og lesandans, þ.e. að bókin mótar lesand-
ann en lesandinn er ekki óvirkur heldur mótar einnig lesturinn.Til
að fá vísbendingar um lestur og skynjun barnanna á kynjamynd-
um bókanna átti ég viðtöl við fimm ára börn. Greinilegt var að
börnin eru mótuð af hugmyndum samfélagsins um kynin en
einnig var að finna hjá þeim andstöðu við efnið.
Hefur námið nýst þér vel v/ð það sem þú ert að fást við?
Eins og ég sagði áðan gefur námið vissa kynjafræðilega meðvit-
und sem kemur sér vel í öllu starfi og er að mínu mati nauðsyn-
leg, sérstaklega ef manni er annt um að réttlæti viðgangist í sam-
félaginu.
Mælir þú með námi í kynjafræðum?
Já, tvímælalaust, og ég held að þessi sýn gefi því aðalfagi sem fólk
tekur nýja vídd. ■
24