19. júní


19. júní - 19.06.2000, Síða 58

19. júní - 19.06.2000, Síða 58
Bleik blómaveröld og spennandi ævintýraheimar Markaðurinn hefur sterk áhrif. Ekki aðeins á líf fullorð- inna. Börn fara ekki varhluta af öflugri markaðssetningu á íhaldssömum hugmyndum um hlutverk og eðli kynjanna. Elfa Ýr Gylfadóttir kynnti sér hvernig herferðin fer fram í gegnum fjölmiðla og leik- fangabúðir. ) Sjónvarpsefni fyrir börn er menningarlegar afurðir sem líkja að mörgu leyti eftir afþreyingar- efni fullorðinna. Hasarmyndir; vís- indaskáldsögun dans- og söngva- myndir, sápuóperur og meló- drama eru kvikmyndagreinar sem einnig má sjá í sjónvarpsefni sem markaðssett er fyrir börn. Munurinn er hinsvegar sá að sjónvarpsefni sem ætlað er börnum endurspeglar ekki aðeins kvikmyndahefðir fullorð- inna heldur má sjá öfgafulla útgáfu af sömu hefðum þar sem kynferði persóna er ýkt. Þannig hafa kvenpersónur í barnaefni oft háa og jafnvel skræka rödd, umhverfið einkennist af pastellit- um, pífur og blúndur eru ráðandi og kvenpersónurnar eru afskap- lega vel hærðar. Ennfremur eru kvenpersónurnar ávallt skilnings- ríkar; hjálpsamar og hafa samúð með þeim sem minna mega sín. Karlarnir eru aftur á móti vöðva- stæltir súper-karlar sem tala með djúpri rödd, sannkölluð testó- steróntröll. Þeir eru óhræddir ævintýramenn sem sýna hug- rekki við erfiðustu aðstæður. Barnaefni hefur því fengið margt að láni frá kvikmynda- og sjón- varpshefð fullorðinna og í mörgum tilvíkum stað- festir það á enn afdráttar- lausari hátt stereotýpur held- ur en sjónvarpsefni ætlað full- orðnum. \ \ \ I Strákar í aðalhlutverki Framleiðendur sjónvarpsþátta, teiknimynda og kvikmynda hafa iðulega framleitt barnaefni þar sem karlpersónurnar eru í aðal- hlutverki í hasarfullri atburðarás. Karlpersónurnar hafa samkvæmt hefð verið í aðalhlutverki vegna þess að því hefur verið haldið fram að drengir horfi aldrei á afþreyingarefni ætlað stúlkum en stúlkur horfi hinsvegar gjarnan á barnaefni ætlað drengjum. Þessi hefð á rætur að rekja til barna- bókahefðarinnar á nítjándu öld. Því hefur barnaefni í sjónvarpi líkt og í mörgum barnabók- menntum sýnt hvíta stráka í aðalhlutverki atburðarásarinnar Börn af öðrum kynþáttum og stúlkur eru því iðulega í auka- hlutverkum sem félagar aðalhetj- unnar eða sem fórnarlömb. Ennfremur eru hetjur og vopn fastur liður í sjónvarpsefni ætluðu drengjum. Slikir þættir einkennast einnig oft af kímni, hröðum klippingum og líflegri atburðarás. Leikföng sem mark- aðssett eru fyrir drengi í tengsl- um við slíka sjónvarpsþætti eru einnig í mikilli andstöðu við pastellituðu leikföngin sem ætluð eru stúlkum og þeirri stelpnaver- öld sem vírðist yfirleitt vera fremur laus við fyndni og glettni. I sjónvarpsefni sem ætlað er drengjum er því lögð áhersla á hugrekki, styrk og áræðni aðal- persónanna sem kemur bæði þeim sjálfum og öðrum til góða í þáttunum - því auð- vitað þarf einhver að bjarga heiminum. Skuggalegir sjónvarpsþættir og slímkennd leikföng Ef tekið er dæmi af sjónvarps- þáttunum Ghostbusters og leik- föngunum sem fylgdu þáttunum má sjá að kynnt voru til sögunn- ar skrímsli, slímkennd og Ijót leik- föng sem gátu breytt sér á ýmsa vegu. Onnur nýleg dæmi um skuggaleg leikföng eru búning- arnir og vopnin sem seld eru í tengslum við nýjustu Star Wars myndina þar sem mörg klæðin eru svört og grímurnar óhuggu- legar á að líta. I barnaefni sem er ætlað drengjum eru stúlkur eða konur yfirleitt ekki jafnokar karlanna og þær eru oft hjálpar- lausar og þeim þarf stundum að bjarga. Ennfremur eru þær ekki hetjur í þáttunum þar sem þær eru oft víðsfjarri þegar strákarnir þurfa að berjast og sýna hug- rekki. I sjónvarpsþáttunum Ghost- busters er kvenpersónan Janine til að mynda einskonar móður- ímynd fyrir hetjurnar í þáttunum. Hún gefur sögupersónum að borða og sinnir ýmsum öðrum veraldlegum þörfum þeirra á meðan hetjurnar berjast við drauga. Hún er því ekki jafnoki karlpersón- anna og vantar hugrekkið og uppátektarsemina. 58

x

19. júní

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.